Berichten van Wim Scherpenisse

Wim Scherpenisse is literair vertaler. Hij vertaalde onder meer werk van Sarah Hall, Linda Grant, Ehud Havazelet, Jonathan Franzen, Benjamin Kunkel en Frederick Busch. Samen met anderen vertaalde hij onder meer boeken van André Aciman, Tobias Hill, Carolyn Wall, Jonathan Trigell, Helen Walsh, A.M. Homes, Tom Wolfe en Dave Eggers.

Aciman, Harvard SquareHarvard Square door André Aciman, uit het Engels vertaald door Wim Scherpenisse, uitgegeven door Anthos, 2013.

De naamloze ik-figuur van Harvard Square van André Aciman studeert in de jaren zeventig aan Harvard, maar toch is dit geen roman over (of satire op) het leven op en rond een Amerikaanse topuniversiteit. Het is het verhaal van een Egyptische immigrant die bezig is zich te assimileren aan de cultuur van zijn nieuwe vaderland (en daar vanuit het heden op terugkijkt), maar hardhandig wordt geconfronteerd met zijn roots.

Monsieur Kalachnikov
Die harde confrontatie komt in de gedaante van Kalaj, een Tunesische kok die in Cambridge als taxichauffeur werkt en de cafës rond Harvard Square frequenteert. Kalaj wordt zo genoemd naar zijn bijnaam monsieur Kalachnikov, die hij heeft gekregen door zijn mitrailleurachtige tirades tegen alles wat Amerikaans is. Lees verder »

Download PDF

Tags: ,

ijskastAls je boeken vertaalt, kom je soms voor onverwachte beslissingen te staan. Het afgelopen jaar vertaalde ik (samen met collega’s) twee boeken waar ijskasten in voorkwamen. In het ene hebben we het woord ‘ijskast’ gebruikt en in het andere ‘koelkast’.

Op het eerste gezicht lijkt het merkwaardig dat dit Nederlandse onderscheid een rol zou spelen in een vertaling. Volgens Van Dale zijn ‘ijskast’ en ‘koelkast’ synoniemen, en veel mensen zullen de twee termen dan ook gedachteloos door elkaar gebruiken. Misschien dat sommigen nog weten dat een ‘ijskast’ heel vroeger letterlijk een kast met ijsblokken was waarin levensmiddelen werden gekoeld en dat hetzelfde woord later werd gebruikt voor het elektrische apparaat met de koelcompressor.

Maar er valt meer over te zeggen. Lees verder »

Download PDF

Tags: ,

Portret van een dode manPortret van een dode man door Sarah Hall, vertaald door Wim Scherpenisse en verschenen bij Anthos (oorspronkelijke titel: How to Paint a Dead Man).

Dit is het derde boek van Sarah Hall dat in het Nederlands verschijnt. Haar eerste roman die in Nederland verscheen, was De Michelangelo van Coney Island (in 2005, vertaald door Liesbeth Teixeira de Mattos), een rijke, gelaagde roman over een tatoeagekunstenaar. In 2008 volgde De vrouwen van Carhullan (door mij vertaald), een grimmige feministische toekomstfantasie.

En nu is er dus Portret van een dode man. Het is Halls meest complexe roman tot nu toe, waarin ze blijk geeft van een indrukwekkend compositietalent. Het boek heeft niet minder dan vier hoofdpersonen en een groot aantal bijfiguren, die voor een deel een rol spelen in elkaars verhalen. Het boek doet in die zin enigszins denken aan beroemde ensemblefilms zoals Magnolia van Paul Thomas Anderson en Short Cuts van Robert Altman. Qua detaillering en verwevenheid van de verhaallijnen heeft Hall in ieder geval een formidabele prestatie geleverd, al was het alleen maar omdat haar vier verhalen samen zowat een halve eeuw omspannen (ieder personage leeft in zijn eigen tijd, maar er is wel overlap). Lees verder »

Download PDF

Tags: ,

Bijna twee jaar geleden schreef ik op dit blog een artikel over persklaarmakers, gezien vanuit het standpunt van de boekvertaler. In dat artikel, getiteld ‘Met mijn poten in de modder’, luchtte ik (in een enigszins satirische stijl) mijn frustraties over domme opmerkingen van slechte persklaarmakers en voorgestelde verbeteringen die in werkelijkheid verslechteringen zijn.

Op dat blogartikel heb ik nogal wat reacties gekregen, zowel van collega’s als van uitgeverijen, en ook een enkele persklaarmaker waagde het uit de anonimiteit te treden en contact met mij op te nemen. Bovendien wilde het toeval dat ik juist in de periode direct na het verschijnen van het artikel een aantal bijzonder goed persklaargemaakte manuscripten in mijn brievenbus vond.

correctie door persklaarmaker

Statistiek is in het individuele geval betekenisloos. Ik weet dus niet of ik in de jaren vóór de verschijning van het artikel gewoon de pech heb gehad een onevenredig aantal slechte persklaarmakers tegen te komen, of dat de uitgeverijen waarvoor ik werkte na het verschijnen van het artikel het toeval soms een handje hebben geholpen. Lees verder »

Download PDF

Tags: ,

Als ik met niet-vertalers over vertalen praat, poch ik wel eens dat ik alle woordspelingen in de brontekst altijd met een equivalente woordspeling in het Nederlands vertaal. De door leken op twee na meest gestelde vraag aan vertalers is namelijk: Maar hoe zit dat dan met woordspelingen? Die zijn toch onvertaalbaar?*

Hoogmoed komt voor de val. Deze week kwam ik een pittige vertaalpuzzel tegen die met een woordspeling te maken heeft. Lees verder »

Download PDF

Tags: ,

Onlangs verscheen er op 8weekly een prikkelend artikel van Matthijs Bakker over de bij uitgeverij Cossee verschenen vertaling van Diary of a Bad Year van J.M. Coetzee, door Peter Bergsma vertaald als Dagboek van een slecht jaar. In het genoemde artikel wordt vooral uitgebreid ingegaan óp, en worden vraagtekens geplaatst bíj, het feit dat de Nederlandse vertaling eerder verschijnt dan het origineel. Lees verder »

Download PDF

Tags: ,

Vandaag werd bekend dat de Nobelprijs voor Literatuur 2007 is toegekend aan Doris Lessing (zie het persbericht van de Zweedse Academie). Lessing, pseudoniem van Doris May Tayler, werd op 22 oktober 1919 geboren in Kermanshah, Perzië, het tegenwoordige Iran; enkele jaren later verhuisden haar ouders naar Rhodesië. Als jongvolwassene ging ze in Londen wonen. Haar veelbewogen leven inspireerde haar tot talloze romans. Ze was tweemaal getrouwd en heeft uit deze twee huwelijken in totaal drie kinderen. Ze was jarenlang lid van de Communistische Partij. Vanwege haar kritiek op het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime was ze vele jaren lang niet welkom in Zuid-Afrika en Rhodesië. Lees verder »

Download PDF

Tags:

Manuscripta-logoOp maandag 3 september 2007 was ik op de Manuscripta in de Westergasfabriek in Amsterdam. De Manuscripta is het nieuwe boekenfestival waarmee het literaire seizoen officieel wordt geopend.

Bestaat er dan zoiets als een literair seizoen? Dat idee moet ontsproten zijn aan het brein van iemand die zelf nog nooit één fatsoenlijke zin op papier heeft gezet. Iedereen die schrijft, weet immers dat de inspiratie zich stoort aan tijd, God noch gebod. Ze kan ’s zomers en ’s winters komen, ’s nachts of overdag, en steekt bij voorkeur op de vreemdste en ongelegenste momenten haar verleidelijke kopje op. Het idee dat inspiratie zomervakantie zou houden, is absurd en hilarisch. Wie schrijft, leeft in een eeuwigdurend, altijd geopend literair seizoen. Wie vertaalt ook, trouwens. Bijna alle literair vertalers werken de hele vakantie gewoon door, veelal uit bittere financiële noodzaak. Inspiratie verplicht. En de meeste lezers lezen ook gewoon het hele jaar door. Lees verder »

Download PDF

Tags:

honkbalIn een van de boeken die ik momenteel aan het vertalen ben, komen citaten voor uit een dagboek van een zeer intelligente, maar verwarde en drugsverslaafde man. Dit gedeelte speelt rond het jaar 2000. Hij is dan een jaar of vijftig en woont in San Francisco, maar hij heeft zijn jeugd in New York doorgebracht en daar in de jaren ’60 aan Columbia University gestudeerd. Lees verder »

Download PDF

Tags: ,

Het overkomt alle vertalers met een paar jaar ervaring: een boek dat je hebt vertaald, waarin je je hele ziel en zaligheid hebt gelegd, waarmee je hebt gelééfd, gaat roemloos ten onder. Er verschijnen nauwelijks of geen recensies, er worden niet genoeg exemplaren van verkocht en op zeker moment gelooft de uitgever het verder wel en wordt de restoplage verramsjt. Bijzonder pijnlijk als je iets hébt met zo’n boek.

Frederick BuschMij overkwam het met Een oorlogsherinnering (A Memory of War) van Frederick Busch. Busch (1941-2006) was een Amerikaans schrijver en literatuurdocent en als auteur bijzonder productief: hij schreef de afgelopen decennia meer dan twintig romans en verhalenbundels en had in de Engelstalige wereld een schare trouwe fans. In Nederland is hij vooral bekend geworden met de roman Meisjes (Girls), die in 1999 verscheen in een vertaling van Karina Zegers de Beijl. Dit boek beleefde meerdere drukken. Lees verder »

Download PDF

Tags: ,

« Oudere berichten