Boekvertalers Over het vak, de vertaler, de wereld en het boek

28 juni 2008

Net uit: De laatste wildernis

Filed under: Gesignaleerd — Tags: , — Redactie @ 20.20 uur

Robert Macfarlane, De laatste wildernis (omslag)Deze keer in ‘Net uit’ Nico Groen over het door hem vertaalde De laatste wildernis van Robert Macfarlane (Oorspronkelijke titel: The Wild Places, uitgeverij De Bezige Bij). Zie voor een beschrijving van dit boek het mentoraatsverslag.

De vertaalmoeilijkheden van dit boek waren velerlei en van uiteenlopende aard. De problemen begonnen al bij de titel: The Wild Places. Het woord place laat zich niet of slechts hoogst zelden vertalen met ‘plaats’. De uitgeverij koos ervoor om de titel vrij te vertalen met De laatste wildernis, wat begrijpelijk is, maar niet helemaal juist. Voor wild places, een begrip dat vele malen in het boek voorkomt, werd gevarieerd met onder meer de vertalingen ‘ongerepte natuur’, ‘wilde natuur’, ‘ruige natuur’ en ‘het ongerepte’, ‘de ruigte’ et cetera. (more…)

27 juni 2008

Net uit: De verlichte kamers

Filed under: Gesignaleerd — Tags: , — Redactie @ 10.29 uur

Verlichte kamersMonique Eggermont en Dennis Keesmaat vertellen over een vertaling van hun hand die recent is verschenen: De verlichte kamers, door Richard Mason (oorspronkelijke titel: The Lighted Rooms), uitgeverij De Bezige Bij.

Wanneer Joan te oud wordt om op zichzelf te wonen, besluit haar dochter Eloise haar onder te brengen in een luxe bejaardenoord in Londen. Eloise is een workaholic met een hectische baan. Om de druk van haar werk te ontvluchten – en uit schuldgevoelens jegens haar moeder – besluit Eloise Joan nog een keer mee te nemen naar haar geboorteland Zuid-Afrika.

De vakantie heeft een averechts effect: in het archief van Joans geboortestad vinden ze het dagboek van Joans grootmoeder, die daarin haar verblijf in een concentratiekamp ten tijde van de Boerenoorlog beschreef. Deze nieuwe informatie heeft een genadeloze uitwerking op Joan. Eloise wordt teruggeroepen naar Londen omdat ze een dubieuze investering heeft gedaan die haar bedrijf aan de rand van de afgrond brengt. Intussen verliest Joan geleidelijk haar grip op de werkelijkheid door een ontluikende dementie.
(more…)

25 juni 2008

Frankrijk morrelt aan vaste boekenprijs

Filed under: Gesignaleerd — Tags: , , — Richard Kwakkel @ 8.52 uur

In het kader van het wetsvoorstel Modernisering van de economie, een pakket maatregelen dat de Franse economie een beslissende impuls moet geven, heeft meerderheidspartij UMP (Union pour un mouvement populaire, de partij van Nicolas Sarkozy) een amendement ingediend om de periode waarin niet op de boekenprijs mag worden geconcurreerd terug te brengen van twee jaar naar een halfjaar.

Frankrijk was in 1981 het eerste land dat het principe van de vaste boekenprijs bij wet vastlegde. Het voorbeeld van de loi Lang, ‘de eerste wet voor duurzame ontwikkeling’, vond in veel Europese landen navolging. Nederland ruilde een brancheovereenkomst op 1 januari 2005 in voor de Wet op de vaste boekenprijs, België schafte die in 1984 af en de Britse Net Book Agreement sneuvelde in 1995. De Raad van Europa — niet te verwarren met de Europese Raad — heeft de Europese Commissie gevraagd rekening te houden met het belang van nationale stelsels van vaste boekenprijzen, maar ‘Europa’ heeft zich nog niet gecommitteerd aan een uniform beleid.

Het Franse voorstel is behandeling door het parlement niet ongeschonden doorgekomen, maar de periode waarin geen kortingen groter dan vijf procent mogen worden gegeven, is teruggebracht naar een jaar. Alain Beuve-Méry behandelt voors en tegens in Le Monde.

23 juni 2008

Net uit: De monsters van Templeton

Filed under: Gesignaleerd,vertaalpraktijk — Tags: , — Redactie @ 11.35 uur

De monsters van Templeton door Lauren Groff, vertaald door Wim Scherpenisse en Gerda Baardman (oorspronkelijke titel: The Monsters of Templeton, uitgeverij Meulenhoff)

In De monsters van Templeton, het debuut van de Amerikaanse Lauren Groff, keert de jonge, veelbelovende promovenda Wilhelmina ‘Sunshine’ Upton zwanger en vernederd terug naar het huis van haar moeder in Templeton, het dorp dat meer dan tweehonderd jaar geleden door een van haar voorvaderen is gesticht. Hier wil ze zich op haar situatie beraden. Maar Templeton blijkt niet langer de veilige haven uit haar kinderjaren.

In het meer waaraan het dorp ligt, wordt een zeventien meter lang, dood prehistorisch monster aangetroffen. De vondst wekt veel opschudding en cameraploegen en wetenschappers uit het hele land stromen toe. Terwijl de geleerden aan hun onderzoek beginnen, bekent Wilhelmina’s moeder dat het wilde verhaal dat ze haar dochter over haar afstamming op de mouw had gespeld niet waar is. Ze blijkt echter niet van plan te onthullen wie dan wél Wilhelmina’s vader is: dat moet zij zelf maar uitzoeken. Zo begint Wilhelmina aan een Vatersuche die haar terugvoert tot aan de stichting van Templeton en waarbij ze ontdekt dat het prehistorische dier niet het enige monster van Templeton was. (more…)

18 juni 2008

Vooroordelen vertalen

Filed under: vertaalpraktijk — Tags: — Richard Kwakkel @ 15.13 uur

Jonas Hassen Khemiri, zoon van een Zweedse moeder en een Tunesische vader, geboren en getogen in Stockholm, opgeleid in Parijs en bij de VN in New York, heeft in zijn moedertaal Zweeds inmiddels twee romans en een toneelstuk geschreven. Ett öge rött en Montecore vielen in de prijzen en Invasion beleefde twee uitverkochte theaterseizoenen.

Tijdens een chatsessie met lezers van Le Monde komen zijn soms opvallende taalgebruik en zijn opvattingen over taal en identiteit ter sprake. Zo gebruikt de vijftienjarige hoofdpersoon Halim uit Ett öga rött* taal in zijn dagboek om een identiteit te construeren. Met opzet stapelt hij spelfout op spelfout en neemt hij een loopje met de grammatica, tot iemand in het boek Arabisch spreekt, dan schakelt hij over op vloeiend Zweeds. In Montecore benadert hij het verhaal van een vader vanuit twee invalshoeken met elk een eigen stem: de één modern voorstads-Zweeds, de ander een soort Frans-Zweeds dat in de woorden van Khemiri aan een ‘gedrogeerde Strindberg’ doet denken.

Khemiri denkt dat werk dat in vertaling wordt uitgegeven, soms, de vooroordelen weerspiegelt die wij van het vaderland of de cultuur van herkomst van de schrijver koesteren. Is dat zo? Kopen uitgevers de rechten van werk waarvan zij denken dat het aansluit bij het beeld dat lezers van het land van de schrijver hebben? Zetten ze, om Khemiri’s voorbeeld aan te houden, Zweedse romans bij vertalers uit die passen in het beeld dat Ingmar Bergman op ons netvlies heeft geprojecteerd?

* In de vertaling van Bertie van der Meij in 2007 bij De Geus verschenen als Een kameel zonder bult

16 juni 2008

Net uit: De man die de wereld wilde redden

Filed under: Gesignaleerd — Tags: , — Redactie @ 12.25 uur

De man die de wereld wilde reddenDe man die de wereld wilde redden: het leven van Sérgio Vieira de Mello door Samantha Power, vertaald door Annoesjka Oostindiër en Ronald Kuil (oorspronkelijke titel: Chasing the Flame), Uitgeverij Contact

Na een onfortuinlijke opmerking in het BBC-programma Hard Talk is Samantha Power in Nederland vooral bekend geworden als een van de ex-adviseurs van Barack Obama. Ze is verbonden aan de universiteit van Harvard en deskundige op het gebied van genocide en mensenrechtenschendingen. Voor haar eerdere boek daarover, Een probleem uit de hel (2003), ontving ze onder meer de Pulitzerprijs. (more…)

10 juni 2008

Franse regering wil Googlewaals

Filed under: De verbazing — Tags: — Richard Kwakkel @ 8.07 uur

De Franse minister van Cultuur en Communicatie, Christine Albanel, wil van de websites van haar departement vertalingen in acht talen aanbieden. Automátische vertalingen, in real time, ongecorrigeerd .

De Franse beroepsverenigingen ATLF (Association des traducteurs littéraires de France) en SFT (Syndicat national des traducteurs professionnels) hebben zich in een brief aan de minister verbaasd over die ‘meertaligheid op een koopje’ (‘multilinguisme au rabais’). Volgens hen is automatisch vertalen volstrekt ongeschikt voor het doel dat de minister voor ogen staat. Om hun argument kracht bij te zetten, hebben de organisaties hun brief door een professioneel vertaler van vlees en bloed in het Engels laten vertalen en die versie vervolgens door Google in het Frans laten terugvertalen. Het resultaat staat op de website van het Franse zusje van de Vereniging van Letterkundigen, ATLF, en biedt een fraai inkijkje in de stand van de automatische vertaaltechniek.

9 juni 2008

Net uit: Het land achter de horizon

Filed under: Gesignaleerd — Tags: , — Redactie @ 9.52 uur

Het land achter de horizonHet land achter de horizon, door Tamara McKinley, vertaald door Els Franci (oorspronkelijke titel: Lands Beyond the Sea), uitgeverij De Kern.

Drie verhaallijnen heeft dit eerste boek uit Tamara McKinleys Oceana-trilogie: het leven van de Aboriginals, het leven in het Brittannië van de achttiende eeuw, en daartussenin de oceanen met hun ontdekkingsreizigers.

Het boek begint 50.000 jaar geleden en introduceert de Aboriginal-stammen en hun levenswijze op een manier die je bijna doet terugverlangen naar de simpele normen en waarden van toen. Vervolgens verspringt het verhaal naar 1768 en naar Cornwall, waar we kennismaken met de rigide normen van de Britse upper class en de dagelijkse strijd om het bestaan van het eenvoudige vissersvolk. Jonathan Cadwallader, een jongeling uit de aristocratische kringen, ziet zijn jongensdroom in vervulling gaan wanneer hij hoort dat hij met niemand minder dan kapitein Cook mee mag naar Tahiti. Hij beseft dat achter deze meevaller een intrige schuilgaat om hem weg te houden bij zijn grote liefde, de vissersdochter Susan Penhalligan, die echter belooft op hem te zullen wachten. (more…)

6 juni 2008

Alfabetisering in Amsterdam

Filed under: Diversen — Tags: , — Gerda Baardman @ 15.26 uur

Op de boekenmarkt op 18 mei 2008 in Amsterdam haalde een groep mensen van boekvertalers.nl meer dan 800 euro aan vrijwillige bijdragen op. Door latere bijdragen steeg het totaal tot 1150 euro. De opbrengst was bestemd voor een alfabetiseringsproject.

Op 4 juni 2008 overhandigde een delegatie van de boekvertalers de opbrengst aan de Stichting Info Buitenland Oud-West in Amsterdam. De cadeaucheque en een bos bloemen werden namens alle medewerkers in ontvangst genomen door coördinator Madeleine de Jong. Daarna gaf Madeleine een rondleiding in het pand en een toelichting bij de methodes en leermiddelen.

De Stichting wil graag kennismaken met vrijwilligers die bereid en in staat zijn (geduld is belangrijk!) les te geven aan mensen die willen leren lezen en schrijven en/of Nederlands als tweede taal willen leren. Ook bij dat laatste is lezen en schrijven een belangrijk onderdeel. Een vrijwilliger die af en toe de website kan bijwerken zou eveneens zeer welkom zijn. Belangstellenden kunnen zich telefonisch (020 6850515) aanmelden op woensdag en donderdag van 16.30 tot 20.30, op vrijdag van 12.30 tot 14.30 en op zondag van 12.30 tot 18.30.

Van de donatie zullen leermiddelen worden aangeschaft.

Bekijk een filmverslag van ons bezoek aan de Stichting Info Buitenland Oud-West.

3 juni 2008

Vertalen, dat valt nog niet mee

Filed under: column,vertaalpraktijk — Tags: — Gastauteur @ 1.27 uur

door Elma Ouwehand

Elma Ouwehand is gepensioneerd lerares Engels. Naar aanleiding van de vertaalwedstrijd van NRC Handelsblad ter gelegenheid van de Grote Vertaaldag schreef ze het onderstaande artikel.

Een stukje vertalen van het Engels naar het Nederlands voor een vertaalwedstrijd van de NRC, dat valt nog niet mee – terwijl het bij eerste lezing zo simpel lijkt. Een paar groenten nog even nakijken in het woordenboek en nadenken over dat coaxing van planten uit onvriendelijke grond. ‘Verleiden’, geeft mijn woordenboek als eerste betekenis. Wat de schrijfster ermee bedoelt is duidelijk, dat is het probleem niet. Maar wat zou ze in het Nederlands geschreven hebben? (more…)

Powered by WordPress