Boekvertalers Over het vak, de vertaler, de wereld en het boek

28 september 2010

Zo moeder, zo zoon? Deel 2: de zoon

Filed under: Diversen — Tags: , — Elmer Haan @ 16.46 uur

ElmerEerder verscheen op deze site Deel 1: De moeder.

Ik zat al ruim een maand in afgestudeerdenland (dat trouwens blijkt te grenzen aan werklozenland, en die grens is onbewaakt, zodat je zonder het door te hebben opeens in het verkeerde land kunt zitten) toen mijn “mams” opeens opbelde. Of ik wilde meehelpen een boek te vertalen omdat zij in haar eentje de deadline niet zou kunnen halen. Ik zou uiteraard voor het deel dat ik zou vertalen ook het geld opstrijken. Daar had deze jongen natuurlijk wel oren naar! Hier volgt dus het verslag van mijn allereerste opdracht. (more…)

24 september 2010

Taalwasser, een nieuw beroep?

Filed under: Diversen — Tags: , , — Lucy Pijttersen @ 13.45 uur

Vorig jaar was ik aanwezig bij de jaarlijkse bijeenkomst van de Noorse vertalersvereniging NFFO waar een lezing werd gegeven door Tove Bakke en Anne Elligers, over de vertaling van La consultante van de Franse schrijfster Anna Gavalda. Geen vertalersduo in dit geval, maar een vertaler en een språkvasker, oftewel een taalwasser.

Een persklaarmaker, dacht ik in eerste instantie, maar uit de lezing bleek dat de bemoeienis van Anne Elligers met het vertaalproject veel intensiever was geweest dan wat de gemiddelde persklaarmaker in de Nederlandse praktijk doet, en dat zij ook veel eerder bij het vertaalproces betrokken werd dan helemaal aan het eind, zoals bij ons gebruikelijk is. (more…)

22 september 2010

Zo moeder, zo zoon? Deel 1: de moeder

Filed under: Diversen — Tags: , — Hennie Volkers @ 11.36 uur

HennieSamen met een andere vertaler een boek vertalen – dat is iets wat ik eigenlijk nooit doe. Wel gebeurt het vaak dat ik een deel van een boek vertaal waarmee ook andere vertalers op hetzelfde moment bezig zijn, maar dan krijg ik een lijst met aandachtspunten en vaste uitdrukkingen waar iedere vertaler zich aan houdt. Ik stuur mijn deel in en daarmee is de kous af, want iemand anders maakt er één geheel van, dat ik pas weer zie als ik een presentexemplaar krijg.

Het boek dat ik een aantal weken geleden aangeboden kreeg, was een haastklus. Ik wist dat ik de deadline alleen niet zou halen, maar het ging wel om een nieuwe opdrachtgever – en een nieuwe opdrachtgever is natuurlijk altijd heel welkom!

Druk rekenen, onderhandelen, vragen stellen… en intussen schoot het door me heen: ik heb natuurlijk wel een zoon die deze zomer is afgestudeerd aan de vertaalacademie en die de praktijk in moet. Snel gebeld of hij ook een deel wilde doen en de potentiële opdrachtgever gevraagd of we het boek samen mochten doen. En we kregen een kans. Een flinke proefvertaling volgde, die al snel werd goedgekeurd. En toen begon het echte werk. (more…)

16 september 2010

De individuele auteur heeft steun in de rug nodig

Filed under: Diversen — Tags: , , — Janne Rijkers @ 11.51 uur

Voorwoord van de blogredactie
In Boekblad Magazine van 6 augustus 2010 schreef Kamiel Koelman, advocaat gespecialiseerd in intellectuele eigendom bij Van Diepen en Van der Kroef, onder de titel Geen overdracht van rechten, maar een licentie voor vijf jaar een artikel over het auteurscontractenrecht. Janne Rijkers, coördinator van de Vereniging van Letterkundigen en hoofd Juridische Zaken van de Vereniging van Schrijvers en Vertalers, verwoordde in een reactie in Boekblad van 25 augustus 2010 het standpunt van makers, Raoul Eljon, adjunct-secretaris van het Nederlands Uitgeversverbond, dat van de uitgevers: Het voorontwerp auteurscontractenrecht schiet zijn doel voorbij. Samen vormen de drie artikelen een interessant drieluik van het conceptwetsvoorstel auteurscontractenrecht dat minister Hirsch Ballin van Justitie op 1 juni 2010 ter consultatie aanbood (zie het bovenste kader). Het stuk van Janne Rijkers nemen we hieronder met haar toestemming over.

Herstel level playing field
Over het algemeen zijn makers, waaronder schrijvers en vertalers, te spreken over het wetsontwerp. Het getuigt van een gezonde kijk op het auteursrecht: een auteursrecht waarin de maker centraal staat.

Het wetsontwerp auteurscontractenrecht beoogt de onderhandelingspositie van auteurs ten opzichte van de exploitanten van hun werk te verbeteren. Helaas is dat hard nodig. Er zijn buitengewoon veel contracten in omloop die een overheidsingrijpen rechtvaardigen. Het gaat hier niet om een bescherming gelijk aan die voor werknemers, zoals Kamiel Koelman in zijn artikel betoogt. Het gaat om een poging tot herstel van een level playing field, het betreft immers ondernemers onderling. Zo’n level playing field ontbreekt in de praktijk en daar is dit wetsontwerp op geschreven. De individuele auteur heeft steun in de rug nodig als hij tegenover zijn steeds groter groeiende exploitant zit. (more…)

13 september 2010

Net uit: De hand van Fátima

Filed under: Eigen werk — Tags: , — Marga Greuter @ 13.24 uur

De hand van FátimaDe Hand van Fátima van Ildefonso Falcones, vertaald uit het Spaans door Marga Greuter en Joke Mayer, verschenen bij Luitingh-Sijthoff (oorspronkelijke titel: La mano de Fátima).

De hand van Fátima is het verhaal van de Spaanse morisken (onder dwang bekeerde Moren) vanaf de tweede opstand in 1568, toen ze door het katholieke koningspaar Fernando en Isabel verplicht werden zich christelijk te kleden en Spaans te spreken, tot 1609, het jaar van hun definitieve deportatie naar Noord-Afrika. Het is een verhaal over een periode van vreemdelingenhaat, onderdrukking en marginalisatie dat tot op zekere hoogte vergelijkbaar is met dat van de Spaanse joden, maar veel minder bekendheid heeft gekregen. (more…)

10 september 2010

Interviews met vertalers: Fuad Rifka

Filed under: Diversen — Tags: — Richard Kwakkel @ 12.31 uur

De Libanese dichter en vertaler Fuad Rifka heeft voor zijn vertalingen van Duitse poëzie in het Arabisch de Goethe-Medaille van het Goethe Institut gekregen. De prijs, ingesteld in 1954 en sinds 1975 door de Bondsrepubliek Duitsland als officiële onderscheiding erkend, wordt toegekend aan niet-Duitsers die zich verdienstelijk hebben gemaakt voor de Duitse taal en internationale culturele betrekkingen. Eerder werden onder anderen de socioloog Pierre Bourdieu, de componist Pierre Boulez, de filosoof Karl Popper, de cineast Billy Wilder, de historicus Herman von der Dunk en schrijfster Elisabeth Augustin met de prijs onderscheiden. Dit jaar vielen nog meer vertalers in de prijzen: Sverre Dahl (Noorwegen), Victor Marian Scoradet (Roemenië), John Woods (VS) en Deszö Tandori (Hongarije). (more…)

9 september 2010

Aankondiging: Die Frau mit den fünf Elefanten

Filed under: agenda,Vertaalnieuws,Voor het voetlicht — Tags: , — Redactie @ 10.00 uur

In de filmreeks Made in Germany / Levensverhalen wordt elke maand een actuele Duitse film vertoond.

Die Frau mit den fünf Elefanten (CH/D 2009, 93 min., regie: Vadim Jendreyko, taal: Duits met Engelse ondertiteling) is een documentair portret van de zesentachtigjarige, van oorsprong Oekraïense Svetlana Geier, die haar leven in dienst stelt van het vertalen van Russische literatuur in het Duits. De laatste twintig jaar houdt ze zich vooral bezig met de vijf grote romans van Dostojevski. Tegenover haar nauwgezette intellectuele arbeid, die ze samen met een aantal gepensioneerde vrienden verricht, plaatst de film Geiers dagelijkse bezigheden in en om het huis: appels schillen, thee zetten en de kinderen en kleinkinderen ontvangen. Wanneer ze voor een gastdocentschap in Kiev wordt uitgenodigd, keert ze voor het eerst sinds vijfenzestig jaar terug naar haar geboortegrond. De film is genomineerd als beste documentaire bij de European Film Awards in december 2009.

Plaats: Filmhuis Lumen, Doelenplein 5, Delft
Tijd: donderdag 23 september 2010, 19:30 uur
Toegang: EUR 8,00 / met korting: EUR 6,00
Reserveren: 015 214 02 26

Plaats: Het Ketelhuis, Westergasfabriek, Pazzanistraat 4, Amsterdam
Tijd: dinsdag 28 september 2010, 19:30 uur
Toegang: EUR 8,50 / met korting: EUR 6,00
Reserveren: 020 684 00 90

Links:
Filmrecensie van de Neue Zürcher Zeitung
Goethe-Institut Niederlande
Duitsland Instituut Amsterdam
Het Ketelhuis
Filmhuis Lumen

6 september 2010

Literair vertalen, een gesubsidieerde hobby?

Filed under: Diversen — Tags: , — Martin de Haan @ 10.15 uur

In 2009 zijn er in Nederland weer 4.179 nieuwe boekvertalingen verschenen*. Gaan we gemakshalve uit van een gemiddelde verkoopprijs van 15 euro en een gemiddelde verkoop van 2.500 exemplaren, dan hebben die boekvertalingen een totale omzet van bijna 157 miljoen euro opgeleverd. Als we even aannemen dat voor al die vertalingen ongeveer 1.000 vertalers verantwoordelijk zijn (gemiddeld vier vertalingen per jaar per persoon), dan genereert een gemiddelde vertaler met zijn werk dus een uiteindelijke jaaromzet van bijna 157.000 euro – waarvan hijzelf gemiddeld iets meer dan tien procent mag toucheren, de rest gaat naar buitenlandse auteur, uitgever, persklaarmaker, corrector, vormgever, zetter, drukker, binder, boekhandel.

Valt het vertalen van boeken daarmee onder de categorie die beoogd premier Rutte aanduidt als ‘gesubsidieerde hobby’s’? Of is het een serieuze economische activiteit die helaas de marktwerking tegen heeft? Voor dat laatste pleit in elk geval één argument: het publiek is niet bereid voor vertaalde boeken meer te betalen dan voor Nederlandse boeken, en een billijke vergoeding voor de vertaler zou de prijs van het boek omhoog jagen. Vandaar een vergoeding op hobbyniveau, waardoor vertalers hun werk noodgedwongen vaak moeten afjakkeren. En vandaar dat er zoiets bestaat als het Nederlands Letterfonds, dat werkbeurzen verleent voor vertalingen van boeken waarvan ook de welbelezen heer Rutte ongetwijfeld vindt dat ze een belangrijke bijdrage aan onze cultuur leveren.

*) Bron: A-lijst Koninklijke Bibliotheek. Dit artikel verscheen ook op het weblog van Rokus Hofstede en Martin de Haan.

Powered by WordPress