Boekvertalers Over het vak, de vertaler, de wereld en het boek

Die vraag stelt Julia Reda op haar blog. Julia Reda zit voor De Groenen/Vrije Europese Alliantie in het Europees Parlement, maar de meesten kennen haar als ‘piraat’. ‘My name is Julia, I’m the Pirate in the European Parliament. I’m fighting to make copyright unified, progressive and future-compatible in the EU. Will you join me?’ schrijft ze onder haar blog. In het EP is ze als rapporteur verantwoordelijk voor het ‘Ontwerpverslag over de tenuitvoerlegging van Richtlijn 2001/29/EG van het Europees Parlement en de Raad van 22 mei 2001 betreffende de harmonisatie van bepaalde aspecten van het auteursrecht en de naburige rechten in de informatiemaatschappij’, kortweg InfoSoc.

Het EP wil het auteursrecht in de Europese Unie stroomlijnen. Nu zijn er tientallen auteurswetten en wie er ook profiteert van die ‘versnippering’ en het daaruit voortvloeiende ‘gebrek aan transparantie’, niet de makers. Het doel van de Richtlijn was om ‘harmonisatie van het auteursrecht en de naburige rechten in de informatiemaatschappij’ te bewerkstelligen, maar omdat de huidige Europese regels ‘niet zijn afgestemd op de toename van de grensoverschrijdende culturele uitwisseling die door het internet wordt gefaciliteerd’ is de versnippering eigenlijk alleen maar toegenomen.

Anti-makers, resoluut pro-makers
Reda is de auteur van het ontwerpverslag over hervorming van het auteursrecht in de Unie. De Nederlandse versie ervan vind je hier. De reacties op het ontwerpverslag zijn wisselend. ‘Reda gaat verder waar de grootste pessimisten onder makers al waren opgehouden’, ‘Haar voorstellen zijn verstandig’, ‘Het rapport is anti-makers’, ‘Reda kiest resoluut de zijde van makers’, ‘Het is tegen creativiteit in het algemeen’, ‘Het heeft een positieve uitwerking op creativiteit zelf…’ Afijn, oordeel zelf. Het is in ieder geval in Reda te prijzen dat ze de kritiek op haar werk op haar eigen blog zet en daar ook bespreekt.

Hoe gaat het nu verder?
Op 16 april stemt de commissie Juridische Zaken (JURI) over het Ontwerpverslag en de ingediende amendementen. De commissies voor Industrie, Onderzoek en Energie (ITRE), Interne Markt en Consumentenbescherming (IMCO), en Cultuur en Onderwijs (CULT) kunnen dan nog amendementen indienen, waarna het Europees Parlement het op 20 mei in een plenaire zitting bespreekt. Geheel in lijn met de piratenideologie heeft Reda het stuk op het onlinediscussieplatform Discuto gezet, waar iedereen erover mee kan praten. ‘Publieke steun is nodig om te zorgen dat de amendementen het verslag versterken in plaats van afzwakken’, schrijft ze op de Nederlandse vertaling van haar blog — waarop ze overigens netjes vertaler Rogier Huurman vermeldt….

Wat kunnen makers zelf doen?
Het Ontwerpverslag speelt dus een belangrijke rol in de voorstellen die de Europese Unie dit jaar doet voor hervorming van het auteursrecht. Wat Reda over auteursrecht schrijft, gaat alle makers in de Unie aan. Ook vertalers van boeken in Nederland. Ze stelt vast dat de stem van makers nog onvoldoende wordt gehoord in een debat dat tot nu toe wordt gedomineerd door twee diametraal tegenovergestelde belangengroepen. Exploitanten zoeken nieuwe inkomstenbronnen en eisen strikte naleving van de wet, consumenten eisen ruimhartig toegang tot informatie en willen niet langer worden gecriminaliseerd voor gedrag dat de dagelijkse praktijk is geworden. In het luide gekrakeel gaat de stem van makers verloren.

Neem dus even de tijd om het Ontwerpverslag te lezen*, de mogelijke consequenties voor makers te overdenken en Reda je mening te geven. Dat kan met een mailtje aan Julia Reda of met een reactie op het blogartikel zelf.

*) Het Ontwerpverslag is in Europees-politiek register geschreven, maar telt slechts vijf bladzijden en is ondanks het rijtje gezien-en-overwegende-dats heel goed leesbaar. Voor een uitgebreide duiding kun je terecht op de New Statesman [http://www.newstatesman.com/future-proof/2015/01/pirate-partys-lone-mep-might-just-fix-copyright-across-eu ].