In november 2007 verscheen mijn laatste blogstukje in de serie Op reis, waarin ik vertelde hoe het me verging tijdens mijn reis door boekvertalersland. Nu zijn we een heel jaar verder.
Professioneel gezien was 2008 voor mij een vruchtbaar jaar: ik heb zes boeken vertaald, waarmee de stand na twee jaar op tien vertaalde boeken komt te staan. (more…)
Hieronder vertellen Gerda Baardman en Wim Scherpenisse over Jongen A, hun vertaling van Boy A van Jonathan Trigell, verschenen bij uitgeverij Ailantus.
Jack (niet zijn echte naam) komt op vierentwintigjarige leeftijd vrij uit de gevangenis. Hij heeft sinds zijn elfde vastgezeten wegens een misdaad die hij destijds samen met een vriendje heeft gepleegd. Nu wordt hij als jongvolwassene ineens in een maatschappij gedropt die hem totaal vreemd is en waarin hij de meest alledaagse dingen niet kent en weet. Zijn maatschappelijk werker Terry, die hij als een vaderfiguur beschouwt, is de enige die hij in vertrouwen kan nemen. Voor alle anderen, zelfs voor het meisje met wie hij een relatie krijgt, moet hij zijn ware identiteit angstvallig geheimhouden. Het boek volgt Jack op zijn onwennige verkenningstocht door het volwassen leven en onthult tegelijkertijd stap voor stap het gruwelijke verleden. Het belicht ook de verwoestende effecten die de Britse rioolpers op het persoonlijk leven van een individu kan hebben. (more…)
Meestal ontstaat de titel pas na het boek. Eerst schrijft een auteur een verhaal en dan bedenkt hij of zij op basis daarvan een passende titel. Die hoeft de vertaler alleen maar te vertalen en klaar is Kees.
Was het maar zo eenvoudig! De vertaler is lang niet altijd degene die de titel van een boek bepaalt. Dat voorrecht is meestal voorbehouden aan de (pr-afdeling van de) uitgever. (more…)
Kritiek op vertalingen is een goede zaak. Die stimuleert de discussie erover en draagt er uiteindelijk toe bij dat ze beter worden. Maar aan ongefundeerde kritiek heeft niemand iets. Een voorbeeld van hoe het wel moet en hoe niet, aan de hand van een en hetzelfde boek.
In NRC Handelsblad van 4 november 2008 besprak Wil Rouleaux de door Nelleke van Maaren vertaalde roman De Strudlhoftrappen van Heimito von Doderer, die is verschenen bij Uitgeverij Atlas (oorspronkelijke titel Die Strudlhofstiege oder Melzer und die Tiefe der Jahre, 1951). In zijn recensie schrijft Rouleaux:
‘Doderer heeft een voorkeur voor lange en elegante volzinnen. Nu eens formuleert hij plechtstatig of zelfs ambtelijk (de beroemde Oostenrijkse Kanzleistil), of hij parodieert die stijl, en dan weer is hij ironisch, lyrisch of bijna uitbundig. Woordspel en citaten geven zijn barokke taalgebruik nog eens extra kleur – nuchtere lezers zullen het bij vlagen gemaniëreerd vinden.
Voor een vertaler is dit een uiterst moeilijke klus, ook al door de vele historische toespelingen. Nelleke van Maaren, die zes jaar geleden Doderers roman Ieder mens een moordenaar elegant vertaalde, heeft zich ook nu weer uitstekend van haar taak gekweten. Haar vertaling verschijnt zonder één voetnoot, wat alleen al een prestatie genoemd mag worden. Af en toe verheldert Van Maaren (‘zoals het in de Donaumonarchie gebruikelijk was’), verder is ze secuur en vindingrijk, treft bijna overal de juiste toon. Voor het specifieke Oostenrijkse idioom heeft ze vaak passende equivalenten gevonden en soms, als de betekenis uit de context kan worden afgeleid, blijven sfeervolle woorden als Beisl (eenvoudig restaurant) of Jause (tussenmaaltijd) gewoon onvertaald.
Kortom, een excellente vertaling van een van de grootste Duitse romans uit de tweede helft van de vorige eeuw.’
Een goede recensie, die van Rouleaux, niet zozeer vanwege de positieve conclusie, als wel omdat hij met argumenten onderbouwt waaróm de vertaling volgens hem deugt. (more…)
Hieronder vertellen Kim Snoeijing en Lucy Pijttersen, de vertalers van Het leeuwmeisje van Erik Fosnes Hansen, verschenen bij uitgeverij De Geus (oorspronkelijke titel: Løvekvinnen), over het boek en de vertaalproblemen die ze erin tegenkwamen.
Het leeuwmeisje gaat over een in 1912 geboren meisje dat aan een zeldzame afwijking lijdt, waardoor ze geheel met haar is bedekt. Met dit boek heeft de auteur het writer’s block overwonnen dat hij over zichzelf had afgeroepen toen hij zijn vorige literaire project (De dagelijkse redding van de wereld) de toevoeging ‘deel 1’ meegaf. Pas toen hij zich volledig had losgemaakt van het idee dat er een deel 2 moest komen, kon hij zich weer aan het schrijven wijden, met Het leeuwmeisje als resultaat. (more…)
Gelukkig komt het niet vaak voor, maar soms wordt een vertaler benaderd met het verzoek een boek te vertalen waarvan hij de strekking bedenkelijk vindt. Bedenkelijkheid bestaat echter in soorten en maten. Wat voor de een beslist niet door de beugel kan, vindt de ander hoogstens onschadelijke onzin. Wat in de ogen van de een onbewijsbare en zelfs gevaarlijke kletskoek is, vertegenwoordigt voor de ander zijn diepste levensovertuiging. Er zijn natuurlijk extreme gevallen. Er zullen bijvoorbeeld niet veel vertalers zijn die zonder een spier te vertrekken aan een hervertaling van Mein Kampf zouden beginnen, gesteld dat die in Nederland op de markt mocht worden gebracht. Dat is duidelijk genoeg, al zou men kunnen aanvoeren dat het publiek ook van dat boek moet kunnen kennisnemen om zelf te kunnen oordelen waarom het verwerpelijk is, en bovendien is er via internet vast wel aan te komen. (more…)
Lezing door Piet Schrijvers: Lucretius in Nederland. Van Vondel tot Cees Nooteboom
Dinsdag 16 december 20 uur
Boekhandel Schreurs en De Groot
Weteringschans 173, 1017 XD Amsterdam
020-3208412
Winkel open: 19.30
Toegang: €5,-
De Romeinse dichter Lucretius (circa 99-55 vC), die zo hartstochtelijk het voortleven na de dood ontkende, leeft nog steeds voort door zijn geesteskind: het leerdicht De rerum natura, dat onlangs in een nieuwe vertaling van Piet Schrijvers als De natuur van de dingen verscheen. Een leerdicht loopt het risico voor een dichter te droog en voor een geleerde te frivool te zijn, maar als het slaagt dan valt het zowel bij dichters, denkers als geleerden in de smaak. Lucretius heeft met De rerum natura deze grote hoogte bereikt. (more…)
Hieronder vertellen Daniëlle Stensen en Marion Drolsbach, de vertalers van De Essentie, Spiritueel leven voor iedere dag van Char, iets over het boek en de vertaalproblemen die ze erin tegenkwamen. De oorspronkelijke titel is: The Essence, Living in Spirit Every Day, en de vertaling is verschenen bij uitgeverij Carrera.
In haar nieuwste boek wijst het medium Char ons de weg naar een bevredigend leven, waarin we in contact staan met the Essence. Dat was meteen ons eerste probleem, want mochten we Essence wel klakkeloos met ‘Essentie’ vertalen? Andere mogelijkheden die we hebben overwogen, zoals ‘Wezen’, ‘het Wezenlijke’ en ‘Kern’, pasten niet overal even goed, terwijl we graag één vertaling wilden, net als in het Engels, omdat de term zo vaak voorkwam. Uiteindelijk gaf de titel die de uitgever had gekozen de doorslag en werd het ‘Essentie’. (more…)
Powered by WordPress