Net uit: Vanessa

reserveRussell Banks: Vanessa, vertaald door Ine Willems en verschenen bij uitgeverij Signatuur (oorspronkelijke titel: The Reserve).

4 juli 1936. Vier echtparen staan met bijgevuld glas in de hand aan de rand van het Second Lake om te zien hoe de koperen contouren van de wolken in gesmolten goud veranderen en zich, nadat ze zich hebben omgedraaid, complimenteus uit te laten over de manier waarop de dennen- en sparrenwouden op de hellingen achter het buiten in de kwijnende alpengloed van blauwgroen roze worden, en van roze lavendel, alsof louter observatie het verschijnsel helpt veroorzaken. Verder lezen Net uit: Vanessa

Net uit: De verre kolonie

De verre kolonieHieronder vertelt Els Franci-Ekeler over De verre kolonie, haar vertaling van A Kingdom for the Brave, van Tamara McKinley (verschenen bij uitgeverij De Kern). De verre kolonie is het tweede deel van de Oceana-trilogie, waarvan vorig jaar Het land achter de horizon uitkwam.

Het was een waar genoegen om deze historische roman te vertalen. De schrijfster is, net als in haar vorige boek, secuur omgegaan met de historische feiten die erin zijn verweven: de Nederlandse namen en termen kon ik zonder veel moeite terugvinden via het internet. Aan het begin van het boek geeft McKinley trouwens een korte opsomming van de historische figuren die ze ten tonele heeft gevoerd. Verder lezen Net uit: De verre kolonie

Brussel en het literair vertalen

Het was een landerige boel en dat was het. Veel inhoudelijks heeft Michaël Zeeman niet te melden over de Europese conferentie over literair vertalen die op 20 april 2009 in Brussel is gehouden. In zijn opiniestuk in de Volkskrant van 25 april 2009 grijpt hij het evenement voornamelijk aan om lucht te geven aan zijn ontgoocheling over wat er over is van de Europese gedachte.

Zeker, hij wijdt hooggestemde woorden aan het belang van vertaling:

Als het idee van Europa toekomst wil hebben, dan zul je er voor moeten zorgen dat in alle individuele culturen goed en energiek vertaald wordt. Om elkaar enigszins te leren kennen en te begrijpen.

Hij oppert zelfs ideeën om voor dat belang op te komen:

Te denken valt aan voorzieningen voor individuele vertalers om in contact te komen met de levendige talen van waaruit zij vertalen, te denken valt aan het uitwisselen van opvattingen over en instrumenten voor kwaliteitsbewaking.

Maar over de hoofdzaak krijgen we niets te lezen: wat deed Michaël Zeeman daar in Brussel? Was hij er op persoonlijke titel of namens een van de organisaties die in het Nederlandse taalgebied het vertaalbeleid behartigen? Wie waren er nog meer voor Nederland? Wat was eigenlijk het doel van die conferentie en wat had Michaël Zeeman zich voorgenomen om te bereiken? Verder lezen Brussel en het literair vertalen

Literair vertaler worden (1) Patricia stelt zich voor

flying-leap-of-faith Het kwam door de metro.

Dat is natuurlijk niet helemaal waar. Ik wilde al langer boekvertaler worden – eigenlijk al sinds ik zoveel jaren geleden Jan, mijn vriend van Peter Pohl las, zo prachtig in het Nederlands vertaald door Cora Polet. Dat wil ik ook kunnen, dacht ik. Misschien kan ik het zelfs wel, dacht ik ook nog. Volgens mij was ik vijftien, en had ik net voor mijn plezier de biografie van mijn toenmalige pophelden (Roxette!) uit het Zweeds vertaald.

De volgende vijftien jaar vlogen voorbij. Ik studeerde (niet af), belandde tussen de computers en op het internet, maakte carrière als technisch schrijver en redacteur (want dat kon nog gewoon in die internet-bubbeltijd) en vertaalde wel, maar altijd technische teksten over vliegtuigen, landingsprocedures op Schiphol en mobiele telefoons. Geen Peter Pohl. Mijn vertaaldromen vervaagden, en nadenken over mijn gebrek aan initiatief deed ik liever niet. In mijn gedachten schudde Cora Polet teleurgesteld het hoofd. Verder lezen Literair vertaler worden (1) Patricia stelt zich voor

De Persklaarmaker From Heaven

Dit is het tweede deel van een tweeluik. Het eerste deel is onlangs verschenen.

EngelNog niet zo lang geleden is er op dit blog aandacht besteed aan de Persklaarmaker From Hell. Gelukkig bestaat ook de Persklaarmaker From Heaven. Wanneer de vertaler deze persklaarmaker treft, voert hij de correcties fluitend in. Hij voelt zich serieus genomen. Zelf heeft hij de vertaling naar beste kunnen gemaakt, maar omdat hij ook maar een mens is, heeft hij hier en daar een foutje gemaakt of een zinsnede iets minder fraai verwoord. De Persklaarmaker From Heaven helpt hem het boek zo goed mogelijk te laten worden, en daar heeft niet alleen de lezer baat bij, maar ook de uitgeverij en zelfs de auteur, want diens werk wordt recht gedaan. Indien in recensies het vertaalde boek wordt besproken — wat helaas niet altijd het geval is — zullen er geen aanmerkingen op de vertaling worden gemaakt. Verder lezen De Persklaarmaker From Heaven

De Persklaarmaker From Hell

Dit is het eerste deel van een tweeluik over persklaarmaken. Over een aantal dagen volgt deel 2.

from-hellOp dit blog is al eerder aandacht besteed aan de persklaarmaker. Er is een discussie ontstaan over wat een persklaarmaker doet of zou moeten doen, er is opgemerkt dat ze wel erg onderbetaald zijn, ze zijn ondergebracht in categorieën, en sommigen zijn geheel naamloos de hemel in geprezen.

In dit stukje wil ik het hebben over het andere soort persklaarmaker, het type dat nijdig zit te krassen. De nietsvermoedende vertaler opent de envelop of de doos waarin de persklaargemaakte vertaling hem is toegestuurd. Zoals altijd is het een moment waarop zijn hart extra snel klopt, want ook al had hij nog zo zijn best gedaan, toch twijfelt hij aan zichzelf. Dit is het moment van de waarheid: heeft hij allerlei zinspelingen over het hoofd gezien, is hij zo één geworden met de brontekst dat hem de barbarismen niet zijn opgevallen? Of kan hij zoals gewoonlijk opgelucht ademhalen omdat het toch niet zo’n ramp is dat hij ergens een dt-foutje heeft gemaakt, een tikfout over het hoofd gezien, iets te vaak de zin met het onderwerp is begonnen, of andere kleine dingetjes heeft gedaan die gemakkelijk te corrigeren zijn? Verder lezen De Persklaarmaker From Hell

Interviews met vertalers: Tim Wilkinson

Hungarian Literature Online plaatst een interview met Tim Wilkinson, die onder meer Imre Kertész in het Engels vertaalde. Wilkinson vertelt hoe hij in het vak is gerold, wat hem in het vertalen boeit en waarom het belangrijk is boeken in een andere taal te ’transplanteren’. Net als een paar jaar eerder in Eurozine noemt hij Britse schrijvers terminally derivative and boring, hopeloos onoorspronkelijk en saai, en hij vraagt zich dan ook nog steeds af waarom er zo weinig interessante en alom gerespecteerde buitenlandse literatuur voor de Amerikaanse en Britse markt wordt vertaald. Ook steekt hij zijn uitgesproken mening over het werk van enkele van zijn collega’s &#151 ‘bunkum‘, blabla, zoals hij het zelf omschrijft &#151 niet onder stoelen of banken.

Bron: The Literary Saloon.

Net uit: Paper Towns – Waar is Margo Roth Spiegelman?

Paper Towns - Waar is Margo Roth SpiegelmanPaper Towns – Waar is Margo Roth Spiegelman?, vertaald door Aleid van Eekelen en verschenen bij uitgeverij Lemniscaat, in de reeks Made in the USA (oorspronkelijke titel: Paper Towns van John Green).

Wie John Green in actie ziet (http://madeintheusa.hyves.nl/widget/, filmpje: John loves Amsterdam) kan zich vermoedelijk wel voorstellen dat zijn boeken vol vaart en humor zitten. Wat verborgen blijft is de serieuze ondertoon die daarin ook altijd aanwezig is. Er valt veel te lachen, maar de humor baant de weg voor ernstiger zaken.

Leaves of Grass
In zijn zojuist verschenen derde boek, Paper Towns – Waar is Margo Roth Spiegelman?, speelt de auteur het klaar de voortgang van het verhaal grotendeels te laten bepalen door citaten uit ‘Leaves of Grass’, een negentiende-eeuws gedicht dat veel lezers, en zeker de Nederlandse, niet direct zal aanspreken. En toch werkt het. De citaten dienen als aanwijzingen in de zoektocht naar de verdwenen Margo Roth Spiegelman ‘met haar naam van zes lettergrepen, die vaak voluit en met een zekere stille eerbied werd uitgesproken’. Margo Roth Spiegelman, over wie iedereen het heeft. ‘Wanneer die verhalen werden verteld, werden ze zonder uitzondering besloten met En zeg nou zelf, dat geloof je toch niet? Vaak deden we dat ook niet, maar ze bleken altijd waar.’ Verder lezen Net uit: Paper Towns – Waar is Margo Roth Spiegelman?

Vroeger…

Tipp-ExVroeger, in de tweede helft van de twintigste eeuw, moest je heel wat in huis hebben om te kunnen vertalen. Letterlijk. Tegenwoordig kom je al een flink eind met een eenvoudige laptop, een pakketje software, internet en natuurlijk de vereiste capaciteiten en bevlogenheid, maar vroeger moest je eerst een logge schrijfmachine, een stapel lijvige naslagwerken en een arsenaal aan kantoorbenodigdheden aanschaffen. Vertaaltools, tekstverwerkers, printers, virtuele collega’s en Wikipedia waren er nog niet. Je zat gewoon in je eentje achter de voorhistorische schrijfmachine met een woordenboek, een pak papier, een flesje Tipp-Ex en een prullenbak onder handbereik en deed alles zelf. Hoe ging dat in zijn werk, vertalen in de computerloze oertijd? Oma vertelt…
Verder lezen Vroeger…

Interviews met vertalers: Christophe Claro

claroportret‘Vertalen doe je voor de lol,’ zegt de vertaler van als onvertaalbaar te boek staande werken van auteurs als Pynchon, Danielewski, Gass, Vollmann en Seth tijdens een chatsessie op de website van de Franse krant Libération. Maar ook: ‘Een vertaler die denkt dat zijn vertaling volmaakt is, verdient het niet zich vertaler te mogen noemen.’

In de boekenbijlage van diezelfde krant gaat Claro in op de moeilijkheden die hij moest overwinnen bij de vertaling van The Golden Gate*, Vikram Seths eersteling, een autobiografische roman in versvorm over een stel yuppies in San Francisco, gebaseerd op Poesjkins Jevgeni Onegin. Hij vond het geweldig in ieder geval één keer in zijn leven de kans te krijgen 594 sonnetten, Oneginstanza’s om precies te zijn, te kunnen vertalen. Hij wist dat hij in het Frans tien tot vijftien procent meer tekst nodig zou hebben en besloot de tetrametrische jamben van de brontekst in te ruilen voor 8.316 alexandrijnen, het Franse vers bij uitstek. Verder lezen Interviews met vertalers: Christophe Claro