Categorie: Voor het voetlicht

Vertalers in het spotlicht

‘We moeten Pessoa kunnen lezen zonder Portugees te kennen, Tsvetaea zonder Russisch geleerd te hebben of Auden zonder Engelstalig te zijn, en toch het gevoel krijgen dat we hun stem horen, via de taal waar we het meest vertrouwd mee zijn.’ Een uitspraak van de voorzitter van het Europees Platform voor de Literaire Vertaling (PETRA), Jacques de Decker.

Blijkens de ervaring van vertalers zijn veel lezers zich daar helemaal niet van bewust. Zij lezen hun buitenlandse auteurs vaak zonder in de gaten te hebben dat ze een vertaling lezen. Zo kan het gebeuren dat vertalers op boekenbeurzen, manifestaties en boekpresentaties bezoekers tegenkomen die desgevraagd verbaasd reageren: ‘Vertalen, hoezo? Moet dat dan? Hoe gaat dat? Zo moeilijk is dat toch niet!’

Jeroensdag: Ineke LentingIneke Lenting vertaalt live in Amsterdam

Fuik van vertalers
Wie afgelopen zondag de Centrale Bibliotheek van Amsterdam bezocht, liep onmiddellijk in een fuik van vertalers (zie het videoverslag); om lezers kennis te laten maken met het verschijnsel vertaler organiseerde de Werkgroep Algemeen Boekvertalers van de Vereniging van Letterkundigen op die dertigste september, de dag van hun patroonheilige Sint-Hiëronymus, in de hal van Amsterdams Centrale Bibliotheek een vertaaldemonstratie. Gewapend met laptop, microfoon, beamer en projectiescherm liet een zevental vertalers van uiteenlopende genres buitenlandse literatuur het binnenkomende publiek zien voor welke problemen zij zich bij hun werk geplaatst zien. Verder lezen Vertalers in het spotlicht

Manuscripta 2012 of Het lijden van Katrien

Op zaterdag 2 en zondag 3 september werd in Amsterdam het nieuwe boekenseizoen feestelijk geopend met de jaarlijkse Manuscripta. De Boekvertalers waren ook aanwezig. De Taskforce Manuscripta verzorgde onderstaand verslag, Maaike Bijnsdorp en Jeroen Aarssen maakten er een filmverslag van.

KatrienHet kan verkeren. Was Katrien een half jaar geleden nog eregaste op een tienjarig jubileumfeest en stond ze als Favorita volop in de belangstelling van uitgevers, redacteuren en vertalers, nu zit ze als dom blondje met een paarse haarspoeling op Manuscripta mensen te lokken om naar de stand van de Boekvertalers te komen.

Gewoon overtikken
Het idee is dat het publiek een spel gaat spelen om erachter te komen hoe zwaar het leven van een boekvertaler is. Het eerste uur loopt het niet storm. Katrien zit er dan ook wat verloren bij. Ze dagdroomt over haar toekomstige levenspartner, bij voorkeur iemand met een goed inkomen. En nu ze toch bij de Boekvertalersstand zit, mijmert ze over het luizenleventje dat een vertaler leidt. Lekker thuis werken, in je eigen tijd en omgeving en de ene bestseller na de andere vertalen. Kende ik maar een vertaler, denkt ze. Zo’n stinkend rijke vertaler van bestsellers is een hoogst aantrekkelijke partij. En dat vertalen, daar hoef je toch geen moeite voor te doen? Het is gewoon overtikken in een andere taal. Hoe moeilijk kan het zijn? Verder lezen Manuscripta 2012 of Het lijden van Katrien

Eerste Grote Jongerenliteratuur Prijs uitgereikt

Op het Crossing Border-festival in Den Haag is vrijdagavond voor de eerste keer de Grote Jongerenliteratuur Prijs uitgereikt. Uit een longlist van bijna honderd in 2009 verschenen boeken waren door de jury, onder voorzitterschap van Hedy d’Ancona, zes boeken genomineerd, drie oorspronkelijk Nederlandse en drie vertaalde. In beide categorieën was een prijs van 5000 euro te winnen, en wat daar heel bijzonder aan was: de buitenlandse auteur moest dat geld delen met zijn vertaler. Bij literaire waarderingen blijft de vertaler maar al te vaak buiten beeld, hoe groot zijn inbreng ook is en ondanks het feit dat het boek zonder die vertaler nooit in die vorm in het Nederlands had kunnen verschijnen. Daarom is het toe te juichen dat auteur en vertaler bij deze prijs als gelijkwaardig worden beschouwd.

De zes nominaties
Oorspronkelijk Nederlandstalig:

  • Trouw is de andere wang van Peter Bekkers (uitgeverij De Geus)
  • Dagen van gras van Philip Huff (uitgeverij De Bezige Bij)
  • Dit is geen dagboek van Erna Sassen (uitgeverij Leopold)

Vertaalde boeken:

  • Zeitoun van Dave Eggers, vertaling Maaike Bijnsdorp en Lucie Schaap (uitgeverij Lebowski)
  • Paper Towns van John Green, vertaling Aleid van Eekelen (uitgeverij Lemniscaat)
  • Muleum van Erlend Loe, vertaling Femmigje Andersen-Sijtsma (uitgeverij De Geus)

Hedy d'Ancona
Juryvoorzitter Hedy d’Ancona
(foto: Maaike Bijnsdorp)
 

De grote avond
Na de ontvangst in restaurant Mi Vida, waar iedereen in ontspannen sfeer met elkaar kennis kon maken, vond in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag de prijsuitreiking plaats. Eerst werden alle auteurs en vertalers op het podium gevraagd voor een kort interview met presentatrice Britt Stubbe. Daarna deed voorzitter Hedy d’Ancona verslag van de jurering en werden de winnaars bekendgemaakt. Peter Bekkers won met Trouw is de andere wang in de categorie oorspronkelijk Nederlandstalig en Erlend Loe en zijn vertaler Femmigje Andersen-Sijtsma wonnen samen met Muleum. De drie winnaars kregen een mooie trofee en voor alle genomineerden waren er een oorkonde en bloemen.

Volgend jaar wordt de GJP uitgebreid met een publieksprijs, waarvoor jongeren zelf een stem kunnen uitbrengen. De campagne hiervoor start voorjaar 2011.

Meer foto’s hier.

Een vertaler in de schijnwerpers

In de schijnwerpersVertalers worden niet verwend met veel aandacht. Daarom zijn we al verguld wanneer onze naam bij een recensie wordt vermeld, en als er in de recensie een compliment voor de vertaling af kan, is onze dag helemaal goed. Wie dus een uitnodiging krijgt voor De Wereld Draait Door, zoals een aantal collega’s vorig jaar overkwam, of wordt gebeld door een recensent die geïnteresseerd is in het vertaalproces, moet even omschakelen. Zó veel aandacht in één keer!

Het boek waaraan ik een tijdlang had gewerkt, de verhalenbundel Say you’re one of them van de Nigeriaan Uwem Akpan, was in de weken voor de publicatie nogal voortvarend onder de aandacht gebracht. Zo was er een eigen website voor geopend, www.zegdatjebijhenhoort.nl, en waren er drieduizend promotiekaarten verstuurd naar de boekhandels in den lande. Verder lezen Een vertaler in de schijnwerpers

Aankondiging: Die Frau mit den fünf Elefanten

In de filmreeks Made in Germany / Levensverhalen wordt elke maand een actuele Duitse film vertoond.

Die Frau mit den fünf Elefanten (CH/D 2009, 93 min., regie: Vadim Jendreyko, taal: Duits met Engelse ondertiteling) is een documentair portret van de zesentachtigjarige, van oorsprong Oekraïense Svetlana Geier, die haar leven in dienst stelt van het vertalen van Russische literatuur in het Duits. De laatste twintig jaar houdt ze zich vooral bezig met de vijf grote romans van Dostojevski. Tegenover haar nauwgezette intellectuele arbeid, die ze samen met een aantal gepensioneerde vrienden verricht, plaatst de film Geiers dagelijkse bezigheden in en om het huis: appels schillen, thee zetten en de kinderen en kleinkinderen ontvangen. Wanneer ze voor een gastdocentschap in Kiev wordt uitgenodigd, keert ze voor het eerst sinds vijfenzestig jaar terug naar haar geboortegrond. De film is genomineerd als beste documentaire bij de European Film Awards in december 2009.

Plaats: Filmhuis Lumen, Doelenplein 5, Delft
Tijd: donderdag 23 september 2010, 19:30 uur
Toegang: EUR 8,00 / met korting: EUR 6,00
Reserveren: 015 214 02 26

Plaats: Het Ketelhuis, Westergasfabriek, Pazzanistraat 4, Amsterdam
Tijd: dinsdag 28 september 2010, 19:30 uur
Toegang: EUR 8,50 / met korting: EUR 6,00
Reserveren: 020 684 00 90

Links:
Filmrecensie van de Neue Zürcher Zeitung
Goethe-Institut Niederlande
Duitsland Instituut Amsterdam
Het Ketelhuis
Filmhuis Lumen

De VvL op de Manuscripta

Op zondag 6 september, de ‘publieksdag’ van de Manuscripta, had de werkgroep vertalers van de VvL een kwartiertje ter beschikking gekregen om zich te presenteren aan het publiek. Eenvoudig was het niet: een kwartier is wel erg kort en het is ook niet eenvoudig om in een drukke en rumoerige hal de aandacht te trekken. Toch is dat nog redelijk gelukt: er waren meer dan dertig toehoorders, onder wie overigens een redelijk aantal vertalers. Wij, Els van der Pluym en ondergetekende, hielden een kort verhaaltje over de voetangels en klemmen van het vertalersvak en we hadden een vertaalwedstrijdje aan ons optreden vastgeknoopt.

Het aantal inzendingen was niet overweldigend (zes), maar het was een klein experiment, dat op die manier ook heel klein is gebleven.

De tekst die we het publiek voorlegden was de volgende: Verder lezen De VvL op de Manuscripta

Interviews met vertalers

Mathias Enard, Zone [omslag]‘American in Paris’ Lauren Elkin interviewt op haar blog Charlotte Mandell, die Les bienveillantes van Jonathan Littell* in het Engels vertaalde en nu werkt aan Zone van Mathias Énard. Over dat laatste werk schrijft François Busnel in L’Express: ‘Een van de beste boeken van het jaar. Ambitieuzer en veeleisender dan alle andere. Een absolute must.’ Het werd eind 2008 bekroond met de Prix décembre, de laatste in een jaarlijkse reeks literaire prijzen die begint met de prestigieuze Goncourt en die door de gewaagde keuzes van de jury ook wel liefkozend de anti-Goncourt wordt genoemd. Verder lezen Interviews met vertalers

Net uit: Dagboek van een halve indiaan

Sherman Alexie, Dagboek van een halve indiaan
Sherman Alexie, Dagboek van een halve indiaan
Hieronder vertelt Aleid van Eekelen, de vertaalster van Dagboek van een halve indiaan van Sherman Alexie, zojuist verschenen bij uitgeverij Lemniscaat (oorspronkelijke titel: The Absolutely True Diary of a Part-Time Indian), over het boek.

Toen ik The Absolutely True Diary of a Part-Time Indian begon te lezen, trok ik wel even mijn wenkbrauwen op. Een kind van arme indiaanse ouders wordt geboren met een waterhoofd, ondergaat als baby van zes maanden een hersenoperatie die het waarschijnlijk niet zal overleven, houdt zijn hele jeugd last van toevallen en een hele lijst andere lichamelijke eigenaardigheden en weet zich vervolgens als puber aan zijn achtergrond te ontworstelen en een bekend schrijver te worden? Kom nou. Dat was wel erg ongeloofwaardig. Tot ik Sherman Alexies website bezocht en erachter kwam dat dit verhaal geen verzinsel maar autobiografie was. Verder lezen Net uit: Dagboek van een halve indiaan

Amy van Markenprijs voor Bertie van der Meij

De Stichting Leonora Christina heeft de Amy van Marken-vertaalprijs 2008 toegekend aan Bertie van der Meij voor haar vertaling Sterven van liefde en leven van wijn. Een bloemlezing uit de Epistels en Zangen van Fredman, liederen van de Zweedse dichter en componist Carl Michael Bellman (1740-1795) met een inleiding door de vertaalster, verschenen bij Uitgeverij Voltaire in ’s-Hertogenbosch. De prijs bestaat uit € 5.000 en een oorkonde. Het is de tweede keer dat deze prijs wordt uitgereikt. Bertie van der Meij kreeg eerder de Martinus Nijhoffprijs en de Filter Vertaalprijs. Verder lezen Amy van Markenprijs voor Bertie van der Meij