Boekvertalers Over het vak, de vertaler, de wereld en het boek

7 september 2012

Manuscripta 2012 of Het lijden van Katrien

Filed under: Vertaalnieuws,Voor het voetlicht — Tags: , — Taskforce Boekvertalers @ 12.00 uur

Op zaterdag 2 en zondag 3 september werd in Amsterdam het nieuwe boekenseizoen feestelijk geopend met de jaarlijkse Manuscripta. De Boekvertalers waren ook aanwezig. De Taskforce Manuscripta verzorgde onderstaand verslag, Maaike Bijnsdorp en Jeroen Aarssen maakten er een filmverslag van.

KatrienHet kan verkeren. Was Katrien een half jaar geleden nog eregaste op een tienjarig jubileumfeest en stond ze als Favorita volop in de belangstelling van uitgevers, redacteuren en vertalers, nu zit ze als dom blondje met een paarse haarspoeling op Manuscripta mensen te lokken om naar de stand van de Boekvertalers te komen.

Gewoon overtikken
Het idee is dat het publiek een spel gaat spelen om erachter te komen hoe zwaar het leven van een boekvertaler is. Het eerste uur loopt het niet storm. Katrien zit er dan ook wat verloren bij. Ze dagdroomt over haar toekomstige levenspartner, bij voorkeur iemand met een goed inkomen. En nu ze toch bij de Boekvertalersstand zit, mijmert ze over het luizenleventje dat een vertaler leidt. Lekker thuis werken, in je eigen tijd en omgeving en de ene bestseller na de andere vertalen. Kende ik maar een vertaler, denkt ze. Zo’n stinkend rijke vertaler van bestsellers is een hoogst aantrekkelijke partij. En dat vertalen, daar hoef je toch geen moeite voor te doen? Het is gewoon overtikken in een andere taal. Hoe moeilijk kan het zijn? (more…)

6 februari 2012

Literair vertalen in Vlaanderen

Filed under: Vertaalnieuws — Tags: , — Richard Kwakkel @ 11.21 uur

De Vlaamse Auteursvereniging (VAV) deed in de tweede helft van 2011 onderzoek naar de inkomenspositie van literair vertalers in Vlaanderen. Ze raadpleegde het eigen ledenbestand en verzamelde verder nog namen bij het Vlaamse Fonds voor de Letteren en het Expertisecentrum Literair Vertalen (ELV). Van de 88 benaderde vertalers stuurden 31 een ingevulde enquête terug. Om de kille cijfers in een breder kader te kunnen plaatsen, namen de onderzoekers bovendien 10 interviews af. Het onderzoeksverslag Inkomensonderzoek bij literaire vertalers in Vlaanderen verscheen in december 2011.

Wat is een literair vertaler?
In de meeste Europese landen is een literair vertaler een vertaler die boeken vertaalt. Literatuur heeft dan de brede betekenis van ‘het geheel der schriftelijke overlevering van een volk of een tijd’.1 In Nederland en Vlaanderen ligt dat iets anders. In Nederland wordt onderscheid gemaakt tussen literair en niet-literair vertalers, waarbij die eerste groep literatuur in de beperkende betekenis van schone letteren vertaalt en de tweede groep boeken die niet onder die noemer vallen. Dat kan fictie en non-fictie zijn.
Ook de VAV hanteerde bij haar onderzoek een tweedeling, waarbij evenwel alle fictie anders dan in Nederland als ‘literair’ werd aangemerkt. Dezelfde criteria hanteert de vereniging ook bij haar toelatingsbeleid, omdat ze het met haar beperkte middelen verstandiger acht zich te specialiseren in het literaire segment.
In dat opzicht onderscheidt de VAV zich dus van haar zustervereniging in Nederland, de Vereniging van Letterkundigen, die sinds mei 2011 met de Werkgroep Algemeen Boekvertalers ook voor de belangen van niet-literair vertalers opkomt.

De gemiddelde Vlaamse literair vertaler
is net als zijn Nederlandse collega een hoogopgeleide 50-plusser met ongeveer vijftien jaar ervaring. Ruim de helft studeerde een taal, een derde vertaalkunde. Ongeveer de helft van de respondenten volgde aanvullend onderwijs. Mannen zijn in het VAV-onderzoek licht oververtegenwoordigd, wat niet overeenkomt met de onderzoeksresultaten in de bundel Literair vertalen: van twee kanten bekeken, die Kris Humbeeck en Francine Smink in 2008 in opdracht van Taalunie en ELV samenstelden.2 Daaruit bleek dat zowel in Nederland als Vlaanderen zes op de tien literair vertalers vrouwen zijn. Onze eigen enquête in 2009 wees uit dat op de e-mailgroep Boekvertalers acht van de tien vertalers een vrouw is. De conclusie dat onder niet-literair vertalers vrouwen sterk oververtegenwoordigd zijn, lijkt in datzelfde onderzoek te worden bevestigd door het gegeven dat meer mannen dan vrouwen altijd het Modelcontract kregen. (more…)

28 november 2011

De Zes Geboden van de CEATL

Filed under: Vertaalnieuws — Tags: — Richard Kwakkel @ 20.52 uur

De leden van de CEATL, de Europese Raad van Boekvertalersverenigingen, hebben in onderling overleg een handvest opgesteld met zes ‘gouden regels’ voor de omgang met boekvertalers en boekvertalingen. Aanleiding voor de ‘Hexaloog’ was de reeds lang bestaande onvrede bij de 32 aangesloten organisaties over de schandalig lage honoraria en de manier waarop er met de rechten van vertalers wordt omgesprongen. Dat de omstandigheden waaronder boekvertalers in Europese landen hun werk moeten doen ‘catastrofaal’ genoemd mogen worden, bleek al uit een vergelijkend onderzoek dat de CEATL in 2007 hield bij aangesloten leden. We schreven daar eerder over en toonden met een kleinschalig onderzoek aan dat de situatie voor niet-literair boekvertalers in Nederland in dat verband ‘übercatastrofaal’ genoemd kan worden. (more…)

21 november 2011

Net uit: De forellenopera

Filed under: Diversen,Vertaalnieuws,vertaalpraktijk — Tags: , , — Wim Scherpenisse en Gerda Baardman @ 17.28 uur

Mathew Condon, De forellenoperaDe forellenopera door Matthew Condon, oorspronkelijke titel The Trout Opera, vertaald door Wim Scherpenisse en Gerda Baardman en uitgegeven door Nieuw Amsterdam in samenwerking met Ailantus.

Toen we dit boek voor het eerst opensloegen, werden we meteen gegrepen door het begin. Twee oudere Australische rechters hebben de hele dag met kunstvliegen op forellen gevist, zitten nu op het terras van het enige hotel in de wijde omtrek en zien een bovenmaatse forel over de brug schuifelen. Ze begrijpen dat daar een kind in moet zitten. En dat klopt: het is het jongetje dat de hoofdrol zal spelen in het grote kerstspel van de dorpsschool. De brug waar hij overheen loopt, overspant de grote, kolkende rivier die door het dorp stroomt en waarin forellen zwemmen die als eitjes uit Engeland zijn geïmporteerd. Het jongetje in de bordkartonnen forel is hun koning. Misschien wordt het dorp de nieuwe hoofdstad van Australië, daar zijn de autoriteiten nog niet helemaal uit. We schrijven 1906. (more…)

15 november 2011

Net uit: Hoe denk je als een vleermuis

Filed under: Vertaalnieuws,vertaalpraktijk — Tags: , — Huub Stegeman @ 14.48 uur

Hoe denk je als een vleermuisHoe denk je als een vleermuis, 35 echt interessante toepassingen van filosofie door Peter Cave, vertaald door Huub Stegeman en uitgegeven bij WinklerPrins (oorspronkelijke titel: How to think like a bat).

Zoals de titel al doet vermoeden, wordt de filosofie in dit boek op luchtige wijze geïntroduceerd. In vijfendertig hoofdstukken bespreekt Peter Cave, in Groot-Brittannië een soort Maarten van Rossem op het gebied van de filosofie, alle belangrijke thema’s van ruim 2500 jaar westerse filosofische traditie. (more…)

3 mei 2011

‘Met andere woorden’ op Poetry International

Filed under: Vertaalnieuws — Tags: , — Redactie @ 12.51 uur

De blogredactie heeft de onderstaande oproep ontvangen en geeft die graag door.

Poetry InternationalVertaal zelf wereldpoëzie en ontmoet de dichter!
Ieder jaar bezoeken zo’n twintig tot vijfentwintig dichters uit alle werelddelen Nederland voor het Poetry International Festival. Professionele poëzievertalers vertalen hun gedichten naar het Engels en het Nederlands, en leveren zo een belangrijke bijdrage aan het festival: zonder hen zouden de gedichten van de festivaldichters immers onbegrijpelijk zijn en zou het merendeel van de programma’s niet kunnen plaatsvinden.

Het vertalen van de gedichten van festivaldichters is echter niet alleen voorbehouden aan deze professionals, maar iedereen kan zich storten op het creatieve proces dat vertalen is. Via Met andere woorden maak je zelf vertalingen van de gedichten van festivaldichters, ontdek je welke dilemma’s vertalers tegenkomen en ga je daarover met de dichter en de festivalvertaler in gesprek. Het vormt een introductie op de praktijk van het vertalen én een mogelijkheid om op verfrissende wijze het werk van een dichter uit een ander land of werelddeel grondig te leren kennen. Kijk hier voor meer informatie!

Het 42e Poetry International Festival vindt plaats in de Rotterdamse Schouwburg van 14 t/m 19 juni 2011.

22 november 2010

Eerste Grote Jongerenliteratuur Prijs uitgereikt

Filed under: Vertaalnieuws,Voor het voetlicht — Tags: , — Redactie @ 11.02 uur

Op het Crossing Border-festival in Den Haag is vrijdagavond voor de eerste keer de Grote Jongerenliteratuur Prijs uitgereikt. Uit een longlist van bijna honderd in 2009 verschenen boeken waren door de jury, onder voorzitterschap van Hedy d’Ancona, zes boeken genomineerd, drie oorspronkelijk Nederlandse en drie vertaalde. In beide categorieën was een prijs van 5000 euro te winnen, en wat daar heel bijzonder aan was: de buitenlandse auteur moest dat geld delen met zijn vertaler. Bij literaire waarderingen blijft de vertaler maar al te vaak buiten beeld, hoe groot zijn inbreng ook is en ondanks het feit dat het boek zonder die vertaler nooit in die vorm in het Nederlands had kunnen verschijnen. Daarom is het toe te juichen dat auteur en vertaler bij deze prijs als gelijkwaardig worden beschouwd.

De zes nominaties
Oorspronkelijk Nederlandstalig:

  • Trouw is de andere wang van Peter Bekkers (uitgeverij De Geus)
  • Dagen van gras van Philip Huff (uitgeverij De Bezige Bij)
  • Dit is geen dagboek van Erna Sassen (uitgeverij Leopold)

Vertaalde boeken:

  • Zeitoun van Dave Eggers, vertaling Maaike Bijnsdorp en Lucie Schaap (uitgeverij Lebowski)
  • Paper Towns van John Green, vertaling Aleid van Eekelen (uitgeverij Lemniscaat)
  • Muleum van Erlend Loe, vertaling Femmigje Andersen-Sijtsma (uitgeverij De Geus)

Hedy d'Ancona
Juryvoorzitter Hedy d’Ancona
(foto: Maaike Bijnsdorp)

 

De grote avond
Na de ontvangst in restaurant Mi Vida, waar iedereen in ontspannen sfeer met elkaar kennis kon maken, vond in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag de prijsuitreiking plaats. Eerst werden alle auteurs en vertalers op het podium gevraagd voor een kort interview met presentatrice Britt Stubbe. Daarna deed voorzitter Hedy d’Ancona verslag van de jurering en werden de winnaars bekendgemaakt. Peter Bekkers won met Trouw is de andere wang in de categorie oorspronkelijk Nederlandstalig en Erlend Loe en zijn vertaler Femmigje Andersen-Sijtsma wonnen samen met Muleum. De drie winnaars kregen een mooie trofee en voor alle genomineerden waren er een oorkonde en bloemen.

Volgend jaar wordt de GJP uitgebreid met een publieksprijs, waarvoor jongeren zelf een stem kunnen uitbrengen. De campagne hiervoor start voorjaar 2011.

Meer foto’s hier.

9 september 2010

Aankondiging: Die Frau mit den fünf Elefanten

Filed under: agenda,Vertaalnieuws,Voor het voetlicht — Tags: , — Redactie @ 10.00 uur

In de filmreeks Made in Germany / Levensverhalen wordt elke maand een actuele Duitse film vertoond.

Die Frau mit den fünf Elefanten (CH/D 2009, 93 min., regie: Vadim Jendreyko, taal: Duits met Engelse ondertiteling) is een documentair portret van de zesentachtigjarige, van oorsprong Oekraïense Svetlana Geier, die haar leven in dienst stelt van het vertalen van Russische literatuur in het Duits. De laatste twintig jaar houdt ze zich vooral bezig met de vijf grote romans van Dostojevski. Tegenover haar nauwgezette intellectuele arbeid, die ze samen met een aantal gepensioneerde vrienden verricht, plaatst de film Geiers dagelijkse bezigheden in en om het huis: appels schillen, thee zetten en de kinderen en kleinkinderen ontvangen. Wanneer ze voor een gastdocentschap in Kiev wordt uitgenodigd, keert ze voor het eerst sinds vijfenzestig jaar terug naar haar geboortegrond. De film is genomineerd als beste documentaire bij de European Film Awards in december 2009.

Plaats: Filmhuis Lumen, Doelenplein 5, Delft
Tijd: donderdag 23 september 2010, 19:30 uur
Toegang: EUR 8,00 / met korting: EUR 6,00
Reserveren: 015 214 02 26

Plaats: Het Ketelhuis, Westergasfabriek, Pazzanistraat 4, Amsterdam
Tijd: dinsdag 28 september 2010, 19:30 uur
Toegang: EUR 8,50 / met korting: EUR 6,00
Reserveren: 020 684 00 90

Links:
Filmrecensie van de Neue Zürcher Zeitung
Goethe-Institut Niederlande
Duitsland Instituut Amsterdam
Het Ketelhuis
Filmhuis Lumen

25 maart 2009

Filter Vertaalprijs 2009 voor Hans Boland

Filed under: Vertaalnieuws — Tags: , — Redactie @ 14.05 uur

duivelsDe Filter Vertaalprijs 2009 voor de meest opvallende vertaling uit het jaar 2008 is toegekend aan de vertaling uit het Russisch van wat nu wel Fjodor Dostojevski’s grote terroristenroman wordt genoemd, Bjesy (Duivels) gemaakt door Hans Boland en onberispelijk uitgegeven door Athenaeum–Polak & Van Gennep.

Twee begrippen kenmerken deze vertaling: durf en creativiteit. Alleen al uit de keuze van de titel, die afwijkt van die van eerdere vertalingen van dit boek, blijkt de durf van Boland om zich af te zetten tegen de traditie. En in het oplossen van de problemen die voor alle vertalers uit het Russisch gelden, toont hij een grote creativiteit. (more…)

8 mei 2008

Liefdewerk oud papier

Filed under: Vertaalnieuws — Tags: — Redactie @ 11.15 uur

De Vereniging van Letterkundigen (VvL) en de Stichting Lira lieten Onderzoeksbureau Veldkamp onderzoek verrichten naar de inkomenspositie van auteurs. Hun bevindingen vinden jullie hier.

Zo’n 120 boekvertalers deden mee aan het onderzoek, dat de jaren 2005 en 2006 bestrijkt. In die periode verschenen gemiddeld 4 boeken per jaar van hun hand, terwijl ze in hun hele carrière gemiddeld 54 boeken hebben vertaald. Naar de leeftijd van de ondervraagde vertalers is geen navraag gedaan, maar de grootste groep respondenten (66 procent van de groep auteurs en vertalers) is tussen de 35 en 54 jaar oud. Niet meer dan 14 procent is jonger dan 35.

(more…)

« Newer PostsOlder Posts »

Powered by WordPress