Sprawling en rambling – twee woorden die in het Engels bijna letterlijk breder zijn dan al hun Nederlandse vertalingen. To sprawl is volgens Van Dale Engels-Nederlands onder meer: ‘zich in alle richtingen verbreiden’, ‘onregelmatig van vorm zijn’. Van Dale noemt als voorbeeld sprawling suburbs: naar alle kanten uitgroeiende voorsteden. Rambling heeft als bijvoeglijk naamwoord een eigen lemma met als vertalingen onder meer: ‘onsamenhangend’, ‘verward’, ‘grillig’, ‘stelselloos’ (zonder concrete voorbeelden), en ‘kruipend’ en ‘klimmend’ (als het om planten gaat). Wat doen we met deze woorden wanneer ze van toepassing zijn op woningen? (more…)
22 oktober 2008
Woord zoekt vertaling (2): sprawling en rambling houses
23 september 2008
Woord zoekt vertaling (1): booth
We beginnen met booth.
Merriam-Webster definieert booth als a restaurant seating arrangement consisting of a table between two high-back benches.
Een doodeenvoudig woord, een duidelijk begrip, bekend uit gangsterfilms en soaps: twee bankjes met hoge rugleuning en een tafel ertussen. Iedereen kent de rijen booths uit de diners (die in een volgende aflevering nog aan de orde komen) en de variant met de comfortabele, halfronde bank.
Maar hoe heet een booth in het Nederlands? (more…)
21 maart 2008
Doubts about a dottle
De historische trilogie die ik momenteel vertaal speelt zich af in de achttiende eeuw en de auteur heeft zich de moeite getroost oude en ouderwetse woorden in de tekst te verwerken. Een van die woorden is dottle. De zin luidt: He knocked the dottle from his pipe. En de persoon die dit doet is de kapitein van een walvisvaarder. (more…)
28 februari 2008
Vertalen met plaatjes
Lang, lang geleden, toen er nog geen internet was, moest je naar erg veel raden. Stel dat je in je boek Arthur’s Seat in Edinburgh tegenkwam. De beschrijving was summier, dus vertaalde je letterlijk en kon je alleen maar hopen dat je de plank niet missloeg. Nu niet meer. Nu krijg je met een paar klikken van je muis mooie plaatjes van die heuvel op je scherm. Even later staat er in je boek ‘and then there was the Royal Mile‘. Alt-Tab terug naar het internet om te kijken wat dat nu weer is. Ah, de oudste straat van Edinburgh. Mijn heldin is er voor de Fringe. De Fringe? Zoeken we op… (more…)
14 mei 2007
Duovertalen
Vorige week heb ik mijn eerste duovertaling afgerond en ingeleverd. Het was een fascinerende ervaring. Van mijn co-vertaler, die al veel ervaring op dit gebied heeft, had ik van tevoren een lijstje gekregen met de voor- en nadelen van het duovertalen en hoe men zich dient te gedragen. Dat was nuttig en nodig! Wanneer je altijd in je eentje vertaalt, raak je aan jezelf gewend. Je bent je eigen baas, kunt je eigen stijl aanhouden, hebt voorkeur voor bepaalde woorden, voor een bepaalde zinsbouw, je permitteert je bepaalde vrijheden, of niet.
(more…)
16 april 2007
Ester & Ruzya
‘Ik reisde niet licht, noch luchthartig.’
Dit is de openingszin van het boek Ester & Ruzya van Masha Gessen, een biografie van een kleindochter over haar Joodse grootmoeders. De aanduiding ‘niet licht, noch luchthartig’ is van toepassing op het leven van ieder van deze drie vrouwen. De Poolse Ester en de Russische Ruzya hebben ieder op hun eigen manier de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog en de dictatuur van Stalin overleefd. Hun kinderen, de ouders van hun kleindochter Masha, hebben in 1981 de kans aangegrepen om uit de Sovjet-Unie te emigreren, zich volledig bewust van het feit dat ze de familie die achterbleef, nooit meer zouden zien. Tien jaar later, toen de Sovjet-Unie niet meer bestond, keerde de inmiddels volwassen Masha terug naar Moskou, naar de stad van haar jeugd en naar haar grootmoeders. Ze merkte dat ze hen helemaal opnieuw moest leren kennen. Ze liet hen vertellen – over hun jeugd, hun leven, hun vriendschap.
(more…)
25 maart 2007
Waardering
The Black Book van Orhan Pamuk is vanuit het Turks in het Engels vertaald door Maureen Freely. De lezer hoeft niet naar de naam van de vertaler te zoeken, want die wordt vermeld op het omslag van het boek, pal onder de titel: ‘A new translation by Maureen Freely’.
Op de eerste pagina van het boek gaat de Britse uitgeverij (Faber and Faber Limited) daar ook nog eens op in. Na wat gegevens over de auteur volgt een bijna even lange paragraaf waarin over de vertaalster wordt vermeld:
‘Translator Maureen Freely’s previous work with Pamuk has been praised as “fluent and lucid” (John Updike in the New Yorker), “seamless” (Observer), and “so fluent that you have to keep reminding yourself that it is a translation at all” (Independent).’
14 maart 2007
Het beste boek?
Op initiatief van het NRC Handelsblad en de NPS is er in februari van dit jaar een verkiezing uitgeschreven voor het Beste Boek. Op 11 maart trof ik op Teletekst de mededeling: ‘Meer dan 15.000 mensen kozen op internet hun favoriete boek uit een lijst van 250 titels.’ Meer dan 15.000 mensen? Het wordt positief gebracht, maar op de 16.000.000 Nederlanders en de 10.000.000 Belgen vind ik het bedroevend weinig.
Zou er soms zo weinig belangstelling zijn geweest omdat het stemmen zo lastig ging? Mijn persoonlijke voorkeur uit de zeer incomplete lijst kon om onduidelijke redenen niet eens aangevinkt kon worden. (more…)
2 maart 2007
Britse emoties…
Met een interessant aspect van de vraag in hoeverre je trouw moet blijven aan het origineel, heb ik onlangs te maken gekregen bij het vertalen van een hulpboek inzake ongewilde kinderloosheid. Het boek was opgebouwd uit stukjes inleidende tekst en fragmenten uit interviews met vrouwen die kinderen willen maar ze om allerlei redenen niet kunnen krijgen.
In de originele taal, Engels, was de tekst van de interviews nog wel te volgen, vooral wanneer je ze hardop las, maar bij het vertalen staken algauw problemen de kop op. De fragmenten waren namelijk letterlijk opgetekend uit de mond van de vrouwen, die begrijpelijkerwijs nogal emotioneel waren geweest toen ze spraken over hun problemen, zodat de tekst veelal bestond uit onafgemaakte zinnen, losse woorden, herhalingen en heel veel puntjepuntjepuntjes…
(more…)
18 februari 2007
Digidebiel
Vele termen zijn al bedacht voor de arme stakkers onder ons die een hartverzakking krijgen als er met hun pc opeens iets mis gaat, en peentjes zweten wanneer ze door iemand van een helpdesk worden bijgestaan het euvel te verhelpen, terwijl ze het jongmens hóren denken: wat een kluns! … maar van al die termen is digidebiel verreweg de mooiste die ik tot nu toe ben tegengekomen!