‘JIPPIE: Illegaal downloaden mag!’
Die kop stond gisterochtend op Spits. En bij de reacties op dat nieuws vinden we de verzuchting van kipfilét: ‘Pff ik werd al bang, uit voorzorg heb ik vandaag nog even een bestandje met 5000 + e-books binnen gehaald. Die komen bij de ruim 4000 die ik al op voorraad heb.’
Staatssecretaris Teeven wilde het illegaal downloaden van auteursrechtelijk beschermd werk voor privégebruik strafbaar stellen, maar in de Tweede Kamer bleek geen meerderheid voor zijn plannen te bestaan. Wij zijn als makers van vertalingen die als e-boek op internet worden aangeboden direct betrokken. Voor ons vormt die uitgavevariant een bron van inkomsten. Wie illegaal een elektronisch exemplaar van een door ons vertaald boek downloadt, stoot ons bij een e-boekprijs van een eurotientje al gauw een boterham van vijftien tot dertig eurocent uit de mond.
De Nederlandse thuiskopie-exceptie
Daarbij moeten we wel aantekenen dat we ons in Nederland, anders dan in de meeste Europese landen, waar downloaden uit illegale bron onrechtmatig of strafbaar is, in een merkwaardige spagaat bevinden: uploaden is wel strafbaar, downloaden niet. Strikt genomen is de term ‘illegaal downloaden’ dus onjuist. Het is ‘legaal downloaden van illegaal geüploade content waarop auteursrecht rust’. De Auteurswet bepaalt dat voor de verveelvuldiging van een auteursrechtelijk beschermd werk toestemming van de maker nodig is, in het geval van een boekvertaling dus van de vertaler — tenzij die het exploitatierecht op zijn werk heeft overgedragen aan bijvoorbeeld een uitgever. In die wet zijn ook een aantal beperkingen opgenomen, waaronder die in artikel 16 lid b over de ‘verveelvoudiging welke beperkt blijft tot enkele exemplaren en welke uitsluitend dient tot eigen oefening, studie of gebruik van de natuurlijke persoon die zonder direct of indirect commercieel oogmerk de verveelvoudiging vervaardigt […],’ de thuiskopie, met andere woorden. ‘Daarbij doet naar geldend recht niet ter zake dat deze thuiskopie op basis van een werk wordt gemaakt waarvoor voor de eerdere verveelvoudiging of openbaarmaking geen toestemming is verleend van de rechthebbende,’ schrijft staatssecretaris Teeven in de reactie van de regering op het verslag van de Vaste Commissie voor Veiligheid en Justitie naar aanleiding van de Speerpuntenbrief Auteursrecht 20©20 van april 2011 over de modernisering van het auteursrecht.
Kabinet en Europa
Het kabinet wil in het kader van de bevordering en de bescherming van nieuwe bedrijfsmodellen op internet — speerpunt 3 — ‘het legale aanbod vergroten en het rechtmatig gebruik als de norm stellen’. Downloaden uit evident illegale bron valt als het aan het kabinet ligt niet langer onder de thuiskopie-exceptie, waarmee de aanleiding voor een stelsel met thuiskopieheffingen vervalt.
Ook de Europese Commissie zit op dat spoor, getuige de doelstelling die Neelie Kroes op 19 november 2011 in Avignon op de Digitale agenda zette: ‘Legally, we want a well-understood and enforceable framework. Morally, we want dignity, recognition and a stimulating environment for creators. Economically, we want financial reward so that artists can benefit from their hard work and be incentivised to create more.‘
Verbod op illegaal downloaden zinnig of onzinnig?
Onze vraag luidt nu: wat vinden boekvertalers van een verbod op illegaal downloaden? Is dat zinnig of onzinnig? Als het ‘een heilloze weg’ is, zoals Pauline Smeets (PvdA) volgens de Volkskrant beweert, als het kabinet volgens diezelfde Speerpuntenbrief niet kiest voor een heffing op opslagmedia, smartphones, tabletjes, of internetabonnementen, wat zijn dan de mogelijke alternatieven? De betaalmodellen die Bits of Freedom opsomt? De collectieve licentie volgens het ‘radiomodel’ van D66?
Laat het ons weten!
-
Mijns inziens is een downloadverbod de enige manier om het downloaden van illegale content tegen te gaan. Helemaal verdwijnen zal illegaal downloaden nooit, maar de meeste gewone gebruikers zullen dan overstappen op legaal downloaden omdat ze niet het risico willen lopen op het kwijtraken van hun internetverbinding of een andere sanctie.
Digitale beveiligingen werken niet, want die worden altijd gekraakt, zo leert de ervaring met games, muziek en films. Als een gekraakte versie eenmaal online staat, is er geen redden meer aan, de auteursrechthouder is het bestand dan effectief kwijt en zal er verder weinig of geen inkomsten meer uit ontvangen.
Ik ben dus voorstander van een downloadverbod.
-
Overigens heeft die merkwaardige Nederlandse spagaat (uploaden mag niet, downloaden wel) een interessante consequentie. Gebruikers die gratis bestanden downloaden met peer-to-peer-programma’s zoals BitTorrent, uploaden daarmee ook altijd automatisch. Het principe van dergelijke software is namelijk dat bestanden worden gedeeld met alle andere gebruikers die op dat moment online zijn. De uploadfunctionaliteit is een integraal onderdeel van het programma en kan niet afzonderlijk worden uitgeschakeld. De acties van Nederlandse gebruikers van peer-to-peer-programma’s zijn dus altijd half legaal en half illegaal. Gebruikers die bestanden rechtstreeks downloaden van servers zoals http://www.filestube.com, doen daarentegen formeel niets illegaals zolang er geen downloadverbod komt. Een curieus verschil.
-
Hoe kan illegaal downloaden nou ooit toegestaan zijn?!
-
Dat verbod moet er komen. Niet alleen voor boeken, maar voor al het materiaal waarop auteursrecht rust. Ik blijf me erover verbazen hoeveel mensen die ik persoonlijk ken het geen enkel probleem vinden om honderden of inderdaad duizenden muzieknummers, films of boeken te downloaden zonder ervoor te betalen, terwijl ze er niet over zouden peinzen om voor een winkel te gaan staan en gestolen boeken, cd’s of films in ontvangst te nemen van een winkeldief. Toch komt ‘legaal downloaden van illegaal geüpload materiaal’ neer op helen.
Verbieden dus. Of we moeten met z’n allen wereldwijd besluiten dat schrijvers, musici, acteurs enz. hun inkomsten niet meer uit de verkoop van hun materiaal halen, maar uit optredens, sponsoring en wat ze verder maar kunnen bedenken. Dan kunnen ze hun materiaal gratis aanbieden, zoals sommige artiesten nu al doen.
-
Verbieden levert niks op. Sommige personen rekenen zich rijk, maar de meerderheid van allerlei programma’s wordt niet of nauwelijks gebruikt. En er ontstaan toch weer andere circuitjes … Een harde schijf met 500 films en een terabyte muziek ergens in een café of gewoon op straat. En om een nutteloos doel te bereiken moeten allerlei sites en download-activiteiten onafgebroken bespioneerd worden. Wat niet goed is, hoef je niet altijd te verbieden.
-
Ik vind dat nogal kort door de bocht: mensen snappen het (nog) niet en gaan zich vervelen als ze niet gratis kunnen downloaden, dus verbieden we het maar niet. Tijd voor een bewustwordingscampagne, zou ik zeggen. Er zijn toch ook spotjes waarin phishing en andere online fenomenen aanschouwelijk worden gemaakt door ze door te trekken naar real-life? Maak dan ook spotjes waarin mensen met kruiwagens vol boeken of cd’s de winkel uitlopen zonder te betalen.
Dat een verbod niet volledig te handhaven is, vind ik ook geen argument. Er staat ook niet bij ieder verkeerslicht 24 uur per dag een agent (of zelfs maar een camera) om te controleren of iedereen wel netjes stopt voor rood licht. Het gros van de doorrijders wordt niet betrapt. Toch is er niemand die zegt dat we daarom de regel maar moeten afschaffen dat door rood rijden niet mag.
-
Jennifer Egan deed op vrijdag 9 december in NRC Boeken een opmerkelijke uitspraak over illegaal downloaden. (Ze werd geïnterviewd n.a.v. haar roman Visit from the goon squad). Ze zegt dat er een hele generatie jongeren is opgegroeid die er geen been in ziet om illegaal te downloaden, ‘zeg maar een generatie van dieven’. En dan: ‘In de muziekindustrie en de boekenwereld is dat misschien niet rampzalig, maar in de journalistiek baart het me grote zorgen. Wie betaalt in de toekomst onze nieuwsvoorziening? Hoe vinden we een businessmodel dat ervoor zorgt dat we profiteren van internet en er niet door vernietigd worden?’
Waarom zou Egan zich wel zorgen maken over de nieuwsvoorziening maar vindt ze het illegaal downloaden voor de film- en boekenbranche ‘niet rampzalig’? Een curieuze stelling voor een schrijfster. Ben ik de enige die hierover is gevallen?
-
@Gerda: Dat klopt, hoe beter we ons werk doen, hoe onopgemerkter we blijven (dat hebben we gemeen met inbrekers). Maar al te vaak zie je een soort geschrokken reactie bij mensen van buiten de branche als je vertelt dat je vertaler bent. Je merkt aan de lichaamstaal dat mensen zich pas op dat moment voor het eerst realiseren: ‘o gut, ja, dat moet ook gebeuren’. En soms krijg je zelfs de reactie ‘dat gaat toch tegenwoordig allemaal met computers?’. Daar zullen we inderdaad snel iets aan moeten doen.
-
Als de regering illegaal downloaden niet wil verbieden en ons dus op die manier brood uit de mond stoot, moet ze het verschil maar zelf gaan betalen. Verplicht tellertje op de site vanwaar gedownload wordt en voor elke keer een euro aan de rechthebbenden betalen, van overheidswege dus. Moet je zien hoe snel zo’n downloadverbod er dan komt!
Lucy (niet gehinderd door technische kennis van zaken)
24 reacties
RSS-feed voor reacties op dit bericht
Trackback voor koppeling: http://www.boekvertalers.nl/2011/12/01/verbod-op-illegaal-downloaden-een-poll/trackback/