De recent verschenen roman van Michel Houellebecq, La carte et le territoire, is gratis op internet te lezen. Florent Gallaire, een advocaat gespecialiseerd in digitale rechten*, vindt dat Houellebecq zo veel uit drie artikelen in Wikipedia heeft overgenomen dat zijn roman net als de gebruikte bron onder de Creative Commonslicentie valt en heeft het werk om die reden integraal op RapidShare gezet.
Houellebecq-vertaler Martin de Haan — die ook werkt aan een vertaling van La carte et le territoire — wijdde op het blog dat hij met Rokus Hofstede deelt al eerder aandacht aan de affaire die in Frankrijk rond het vermeende plagiaat in La carte et le territoire is ontstaan. In september van dit jaar publiceerde Vincent Glad onder de woordspelige titel La possibilité d’un plagiat (De mogelijkheid van een plagiaat) op Slate namelijk al een vergelijkende analyse compleet met tekstvoorbeelden van de gewraakte stukken tekst: artikelen op de Franse wikipedia over Frédéric Nihous, Beauvais en de huisvlieg, en de versie van Houellebecq in zijn laatstverschenen roman.
Le Monde en de webkrant Rue89 berichten erover.
*) Voor meer informatie over digitale rechten, zie de site van SURF.
Tags: auteursrecht, nieuws
-
Ha Richard,
Merkwaardige situatie toch wel. Strikt gesproken is citeren in een roman (en al helemaal zonder bronvermelding) altijd al een auteursrechtelijk probleem geweest, volgens mij deed iedereen gewoon een oogje dicht zolang de auteur maar niet plagieerde om te pronken met andermans veren. En nu blijkt de “alles gratis”-community dus ineens roomser dan de paus, terwijl het een procédé betreft dat waarschijnlijk zo oud is als de kunst zelf…
-
En nu heeft ook de Nederlandse pers het opgepikt. De roman staat overigens al een tijdje online, ik stuit er vaak op als ik bepaalde woordcombinaties zoek.
-
Nog even over de redenering van Gallaire. Volgens hem is de oorspronkelijke Creative Commons-licentie van Wikipedia door het citeren automatisch ook van toepassing op het boek van Houellebecq. De licentie zegt namelijk dat overname/bewerking is toegestaan onder voorwaarde dat de nieuwe tekst onder dezelfde licentie valt. Maar mij lijkt dat de omgekeerde wereld: als je mensen toestemming geeft om door je tuin te lopen mits ze een hoed op zetten, betekent dat nog niet dat iedereen die door je tuin loopt ook echt een hoed op heeft…
-
Ik denk hier twee dingen over, Richard. Ten eerste lijkt het mij juridisch en logisch onmogelijk om via een licentie te decreteren dat élk hergebruik automatisch onder diezelfde licentie valt (immers: de hergebruiker heeft zijn handtekening daar niet onder gezet, hij kan het ook oneens zijn met de voorwaarden en de tekst gewoon ouderwets jatten; er bestaat geen enkele wet die niet kan worden overtreden). En ten tweede kun je natuurlijk heel makkelijk betogen dat inbedding van een citaat in een literair werk vanzelf al de nodige afstand tot de bron kan scheppen. O, en dan natuurlijk nog een derde overweging: hoe zit het met een vertaling van een boek waarin dit soort dingen gebeuren? Gaan we straks ook gratis Nederlandse versies online aantreffen?
-
Een vertaling wordt auteursrechtelijk beschouwd als een nieuw werk, dus ik ben niet heel erg bang voor de CC-besmetting (maar ik zal voor de zekerheid wat extra vitamine CC innemen). Overigens is het natuurlijk wel tamelijk gewaagd om, zoals Gallaire doet, een hele roman van 428 pagina’s te beschouwen als een “bewerking” van een paar citaten die erin staan. De rechter zou ongetwijfeld een streep halen door die redenering, en Houellebecq hooguit beboeten voor ongeoorloofd hergebruik van die paar passages.
11 reacties
RSS-feed voor reacties op dit bericht
Trackback voor koppeling: http://www.boekvertalers.nl/2010/11/27/houellebecq-gratis-op-internet/trackback/